Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Ukrayna cephesinde değişen birşey yok
Geçen ay Riyad’da ABD’nin aracılığıyla yapılan müzakerelerde, Rusya ve Ukrayna, birbirlerinin güç tesislerini vurmamayı taahhüt etmişti. Lakin son bir haftadır karşılıklı hava (füze ve İHA) akınları daha da ağırlaştı. Bir yandan her iki taraf da birbirini güç tesislerini gaye almaya devam etmekle suçluyor (gerçi, bu akınlar eskisi kadar sık değil). Başka yandansa güç dışındaki alanlarda birbirlerini vurmaya devam ediyorlar. Cuma akşamı Ruslar, Ukrayna’nın Dnipropetrovsk ilinin Krivoy Rog ilçe merkezini (Zelenski’nin memleketi) İskender füzeleriyle vurdu. Sivillerden 20 kişinin öldüğü bildiriliyor. Rusya, Krivoy Rog’da bir restoranda toplantı halinde olan Ukraynalı ve Batılı askeri yetkililerin maksat alınıp hepsinin imha edildiğini söylese de Ukrayna bunun gerçek olmadığını sifade ediyor. Öte yandan, ABD’nin Kiev Büyükelçisi’nin bu olay nedeniyle yayımladığı iletide Rusya’yı anmadan yalnızca olaydan ıstırabını bildirmesi, Ukrayna idaresinin yansısına neden oldu. Pazar sabahıysa başşehir Kiev, patlama sesleriyle güne uyandı. Bu sefer de İskender füzeleri Kiev’de çeşitli fabrika ve depoları vurdu. Rusların füze teknolojilerinin savaş içinde evrim geçirdiğini ve son vakitlerde Amerikan Patriot sistemlerinin bile bunun karşısında yetersiz kalmaya başladığını Ukraynalı uzmanlar da söylüyor.
Kara savaşlarındaysa uzun süren bir sakinliğin akabinde Ruslar yine atak şiddetini arttırdı. Rusya bölgeye ek kuvvetler gönderiyor. Şu anda Ukrayna ordusunun genel mevcudunun 800 bin civarında olduğu, buna karşılık Ukrayna cephelerindeki Rus askerlerinin sayısının 650 binden fazla olduğu belirtiliyor. Ukrayna bütün askerlerini doğuya gönderemediği için bölgede genel istikrar Rusların lehinde. Rusların ayrıyeten yağış mevsiminin sona ermesini, münasebetiyle toprağın kurumasını bekledikleri, bunun akabinde zırhlıların iştirakiyle bir bahar taarruzuna girişecekleri konuşuluyor. Rus basınındaki haberler de bunu doğruluyor. Hasebiyle önümüzdeki haftalarda bölgeyi daha da şiddetli çatışmalar bekliyor.
Zelenski’nin geçen cuma günkü basın toplantısına gittiğimde ona, Ukrayna’nın şimdiki kırmızı çizgilerinin ne olduğunu sordum. Bana Rusya’yla müzakerelere başlamak için hiçbir ön kurallarının olmadığını, ama ateşkesin genel nitelikte olması ve hiçbir ön koşul olmadan yapılması gerektiği karşılığını verdi. Lakin bu cevap da içinde Rusların kabul etmeyeceği konular içeriyor. Herşeyden evvel Ruslar barışın olabilmesi için Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçildiğinin hem Ukrayna hem de NATO tarafından onaylanmasını istiyor (bu garantiye alınmadan yapılacak ateşkesin, yalnızca Ukrayna’ya güçlenme için vakit kazandıracağını savunuyor). Meğer buna ne Ukrayna idaresi ne de -Trump’ın Rusya’yla yakınlaşmasından sonra- Ukrayna’nın Rusya’yla çatışmasını destekleyen İngiltere ve Almanya hiçbir biçimde yanaşmıyor. Ukrayna’nın BM nezdindeki büyükelçisi de geçen hafta Ukrayna’nın kırmızı çizgilerinden birinin, hiçkimsenin Ukrayna’nın bir ittifaka girme özgürlüğüne karışmaması olduğunu söyledi. Halbuki ki NATO’nun Rusya’yı Ukrayna üzerinden kuşatıp kuşatmaması, Rusya için hayati bir mevzu. İngiltere ve Almanya’nın da Ukrayna’ya bu hususta geri adım attırmama uğraşında olduğunu görüyoruz.
Taraflar (bir tarafta Rusya, başka tarafta Ukrayna ve İngiltere ile bir başka tarafta Trump ABD’si) ortasında uzlaşma sağlanıncaya kadar savaşın devam edeceği görülüyor.
