Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: 2025 Ukrayna’ya barış getirecek mi?
Bu, size çok olağan gelebilir ve “Ne var bunda?” diyebilirsiniz. Ne var ki Ukrayna’da toplumun genel ruh halini ve resmi telaffuzları takip edenler için bu, çok kıymetli değişikliklere işaret ediyor. Gerçekten, Çernovtsi, Ukrayna’nın milliyetçi bölgelerinden biri ve burada üstelik de devlete bağlı bir kurumda bir sanatçı “acil barış” isteğini bundan iki yıl evvel lisana getirmiş olsaydı, bu skandala yol açardı. Çünkü o devirde gerek Ukrayna idaresi, gerekse milliyetçi kesitler, “Bizim acil barışa değil, zafere gereksinimimiz var” diyordu. Şimdiyse millyetçi bir kentte bile acil barış kelamlarının alkışlandığını görüyoruz.
Rusya’nın Ukrayna’ya birinci saldırdığı günlerde Ukrayna ordusu, hiç kimsenin beklemediği bir muvaffakiyet göstermiş ve Rusların ilerleyişi durdurulmuştu. Ukrayna ordusunun, 2014’te Kırım’ı savaşsız terk eden ordu olmadığı görülmüştü. Rusların o periyotta art geriye büyük başarısızlıklara imza atması, Ukraynalıların beklentilerinin oldukça yükselmesine yol açtı. 2022 ortalarında Ukrayna idaresi, “Bizim zafer anlayışımız değişti. Savaşın başlarında bizim için zafer, Rusları durdurabilmekti. Şimdiyse bizim için zafer, Rusları işgal ettikleri bütün topraklardan çıkartmaktır” formunda açıklama yaptı. Yani Ruslardan yalnızca Şubat 2022’den itibaren işgal ettiği yerlerin değil, ta 2014’te işgal ettiği Kırım Yarımadası’nın da geri alınması öngörülüyor, buralar geri alınmadan zafer kazanılmış sayılmayacağı tabir ediliyordu. Böylece de Ukrayna idaresi, kendi kendisini bir çıkmaza sokmuş oluyordu. Çünkü Kırım’ı geri almadan ateşkes imzalarsa başarısız sayılmış olacaktı. Ukrayna’nın beklentilerini o periyotta bu kadar yükseltenler ortasında hiç elbet, bu savaşı Rusya’yı yıpratma savaşına döndürmek isteyen ABD ve İngiltere geliyordu. Zelenski idaresi, bir adım daha giderek Putin Rusya’nın başında bulunduğu sürece Moskova ile müzakere yapılmayacağı istikametinde bir karar aldırmıştı. Herhalde Putin’in kısa müddette devrileceği öngörülüyordu.
Ne var ki Ukrayna’nın 2023’te başlattığı karşı taarruzun başarısızlıkla sonuçlanması, ülkede beklentilerin oldukça düşmesine neden oldu. Rusya ise 2023 sonundan itibaren tekrar taarruza geçti ve Rus taarruzu, Ukrayna’daki savaş yorgunluğu ve Ukrayna’nın yeni asker bulmakta zorlanmasının da tesiriyle giderek hızlandı. Ukraynalı uzmanlar, Rusların son vakitlerde günde 20 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylüyor. ABD’de Trump’ın kazandığı anlaşıldıktan sonra da Biden periyodunun siyasetlerinin devam etmeyeceği anlaşıldığından Ukrayna idaresi, “zafer” yerine “adil barış” demeye başladı. Üstelik de Zelenski, Kırım’ın askeri yoldan geri alınmasının mümkün görünmediğini açıkça lisana getirdi.
Zelenski, evvelki gün verdiği bir demeçte, Putin’le lakin ve lakin Trump’la görüştükten sonra görüşeceğini söyledi. Böylece, “Putin iktidardayken asla Rusya’yla müzakere etmeyiz” çizgisinden “Putin’le direkt değil lakin dolaylı müzakere yaparız” çizgisine, son olarak da “Trump’la görüştükten sonra Putin’le görüşürüz” çizgisine gelindi.
Ukrayna’da çabucak herkes, bu yıl barışın olacağını kestirim ediyor. Ama bu barışın kuralları, önümüzdeki aylarda savaş alanındaki sonuçlara nazaran netleşecek. O nedenle önümüzdeki haftalar, burada ağır çatışmalarla geçecek.
