ABD Başkanı Donald Trump, otomobil ve araba kesimlerine yönelik getireceği yeni ithalat vergilerini açıklamaya hazırlanıyor.

Trump, 2 Nisan’ı “Kurtuluş Günü” olarak isimlendirdi ve adil olmadığını düşündüğü ticari uygulamaları engellemek için farklı ticaret ortaklarına karşı gümrük vergileri uygulayacağını belirtti.

ABD daha evvel çelik ve alüminyum ithalatına ve Kanada, Çin ile Meksika’dan gelen eserlere yüksek gümrük vergileri koymuştu. Artık ise ticaret açığı verdiği Asya, Avrupa ve Güney Amerika’daki birçok ülkeye yeni gümrük vergileri getirebilir.

• Trump’ın gümrük vergileri Türkiye’yi nasıl etkileyebilir?

Son tehditler

ABD Başkanı, pazar günü yaptığı açıklamada, yeni gümrük vergilerinin yalnızca ABD ile en büyük ticaret açıklarını veren ülkelerle sonlu kalmayacağını vurguladı.

Gazetecilere konuşan Trump, “Bütün ülkelerle başlamalıyız, sonra ne olacağını göreceğiz” dedi.

Trump NBC’ye verdiği röportajda ayrıyeten, Ukrayna’daki savaşı durdurma konusunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir muahedeye varamazsa, Rus petrolü satın alan ülkelere yeni gümrük vergileri getireceğini söyledi.

Bu açıklamaların akabinde pazartesi günü Asya ve Avrupa’daki borsalarda sert düşüşler yaşandı.

ABD’nin açıkladığı gümrük vergileri neler?

ABD Başkanı, 2 Nisan’da yürürlüğe girecek % 25’lik araba vergileri açıklamıştı.

Otomobil kesimlerine yönelik yeni vergilerin ise Mayıs ayında yahut daha sonra başlaması bekleniyor.

ABD yılda yaklaşık 240 milyar dolar pahasında, sekiz milyon araba ithal ediyor.

4 Mart’ta Kanada ve Meksika’dan ithal edilen eserlere yüzde 25’lik gümrük vergisi, Kanada’dan güç ithalatına ise yüzde 10’luk vergi uygulanmaya başlandı.

Ancak USMCA (ABD-Meksika-Kanada) hür ticaret mutabakatına uygun üretilen motorlu araçlar ve modüller, ABD gümrük yetkilileri yeni bir sistem oluşturana kadar muaf tutuldu.

Beyaz Saray, uygulanan gümrük vergilerinin, Kanada ve Meksika hükümetlerini ABD’ye yasadışı göçmen akışını ve yasadışı üretilen fentanil (güçlü bir opioid uyuşturucu) üretimini durdurmaya ikna etmeyi amaçladığını söyledi.

4 Şubat’ta ABD, Çin’den gelen tüm mallara yüzde 10’luk genel tarife uyguladı.

4 Mart’ta bu oran yüzde 20’ye çıkarıldı.

Ancak 800 doların altındaki küçük gönderiler vergilerden muaf tutuluyor.

Çin, ABD’den ithal edilen tarım eserleri üzere mallara yüzde 10-15 oranında misilleme vergileri koydu.

Kanada, ABD’den gelen 40 milyar dolar kıymetinde eserlere de misilleme vergileri uyguladı.

Meksika ise şimdi karşılık vermedi.

• Ticaret savaşı tırmanıyor: Trump’ın gümrük vergilerine AB, Çin ve Kanada’dan misilleme sözü

ABD 12 Mart’ta, tüm ülkelerden ithal edilen çelik ve alüminyum eserlerine yüzde 25 gümrük vergisi getirdi.

Bu durum bilhassa bu metallerin ABD’ye en büyük ihracatçıları olan Kanada, Brezilya, Meksika, Güney Kore, Vietnam ve Japonya’yı etkiledi.

Avrupa Birliği, 1 Nisan prestijiyle ABD’den gelen 28 milyar dolar pahasındaki mallara tarifeler uygulayacağını duyurdu.

Vergilendirilecek eserler ortasında tekneler, bourbon viskisi ve motosikletler bulunuyor.

25 Mart’ta ABD, Venezuela’dan petrol alan ülkelerden gelen tüm eserlere yüzde 25 vergi koydu.

Beyaz Saray, bu kararın Venezuela hükümetine baskı yapmak ve ABD’de faaliyet gösterdiğini söylediği Tren de Aragua üzere çeteleri engellemek emeliyle alındığını belirtti.

Araştırma kuruluşu Moody’s Analytics, mevcut gümrük vergilerinin 1,4 trilyon dolar kıymetindeki malları kapsadığını ve ABD’nin ithal mallara uyguladığı ortalama gümrük vergisi oranını yüzde 3’ten yüzde 10’a çıkardığını, bunun da İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek düzey olduğunu söylüyor.

2 Nisan’da beklenen yeni tarifeler neler?

Getty Images Donald Trump, seçim kampanyasında kapsamlı gümrük vergileri vaadinde bulundu

Trump, 2 Nisan’ı “Kurtuluş Günü” olarak isimlendirerek, geniş kapsamlı tarifeler uygulayacağını söyledi.

Sahibi olduğu toplumsal medya platformu Truth Social’de “Amerika’da 2 Nisan Kurtuluş Günü!!! Onlarca yıldır her ülke bizi sömürdü. Artık sonunda o parayı ve SAYGIYI geri alma zamanı! İLAH AMERİKA’YI KORUSUN!!!” diye yazdı.

Trump, daha evvel seçim kampanyası periyodunda tüm ithalata yüzde 10 yahut yüzde 20 oranında genel vergi uygulamaktan bahsetmişti.

Ancak son devirde “karşılıklı” tarifeler uygulayacağını, yani ABD’ye uygulanan vergilere emsal tarifeler koyacağını lisana getirdi.

24 Mart’ta Newsmax televizyon kanalına verdiği röportajda bu planları yumuşatacağını öne sürerek “birçok ülkeye muafiyet tanıyabileceğini” söyledi.

CNBC’nin Beyaz Saray’dan aktardığı bir habere nazaran Trump, Katma Bedel Vergisi (KDV) uygulayan ülkeler için gümrük vergilerinden vazgeçebileceğini söyledi.

Buna ek olarak, ABD Ulusal İktisat Kurulu yöneticisi Kevin Hassett şunları söyledi:

“Piyasalarda gördüğümüz şeylerden biri de… her bir ülkeye yönelik nitekim büyük gümrük vergileri bekledikleri… Yalnızca birkaç ülke var ve bu ülkeler birtakım gümrük vergileriyle karşılaşacak.”

Getty Images ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, tarifelerin az sayıda ülkeye odaklanabileceğini öne sürdü

ABC News’in kaynaklarından aktardığına nazaran yeni gümrük vergileri, ABD’ye ithal ettiklerinden çok daha fazlasını ihraç eden ülkelere odaklanacak.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, geçtiğimiz günlerde, “Bu yalnızca yüzde 15’lik bir ülke kümesini etkileyecek ancak ticaret hacmimizin çok büyük bir kısmını oluşturuyor” dedi.

Bu açıklamalara nazaran, ticaret fazlası veren ülkeler maksatta olabilir. 2024 yılında ABD ile büyük ticaret fazlası veren ülkeler şöyle:

• Çin, AB ülkeleri, Meksika, Vietnam, Tayvan, Japonya, Güney Kore, Kanada, Hindistan, Tayland, Malezya ve Endonezya.

Basında yer alan haberlere nazaran Trump, esasen açıklanan ithal arabalara yönelik vergilerin yanında yabancı ilaç eserlerine ve bilgisayar çiplerine de gümrük vergisi getirmek üzere kimi tehditlerde bulundu.

Trump neden gümrük vergisi koymak istiyor?

Getty Images Meksika’daki araba fabrikaları çoğunlukla ABD’ye ihracat yapıyor ve gümrük vergilerinden önemli halde etkilenebilir

Başkan Trump gümrük vergilerini ekonomik stratejisinin ana eksenlerinden biri haline getirdi.

Amerika’nın ticaret istikrarını tekrar kurmak, ABD’nin öbür ülkelerden ne kadar satın aldığı ve onlara ne kadar sattığı ortasındaki farkı azaltmak istiyor.

ABD, 2024 yılında 900 milyar dolarlık ticaret açığı verdi.

4 Mart’ta ABD Kongresinde konuşan Trump şunları söyledi:

“Dünya üzerindeki neredeyse her ülke tarafından onlarca yıldır kazıklanıyoruz ve artık bunun olmasına müsaade vermeyeceğiz.”

Trump, yeni tarifelerin:

• ABD üretimini artıracağını,
• İthalat bağımlılığını azaltacağını,
• Vergi gelirlerini yükselteceğini,
• İşsizliği azaltacağını,
• Ekonomik büyümeyi teşvik edeceğini savunuyor.

Tarifelerin hükümet için “oldukça astronomik” ölçülerde gelir yaratacağını söz ederken, yabancı firmaları ABD’de üretim yapmaya teşvik edeceğini söyledi.

Trump 24 Mart’ta Güney Koreli araba üreticisi Hyundai’nin ABD’ye 21 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı ve tarifelerin Hyundai’yi operasyonlarını ABD’ye taşımaya ikna ettiğini savundu.

Trump’ın en üst seviye ticaret danışmanı Pete Navarro kısa mühlet evvel gümrük vergilerinin büyük gelir getireceğini ve istihdam yaratacağını savundu.

Navarro, “Sadece araba ithalatına koyduğumuz vergi yıllık 100 milyar dolar gelir sağlayacak. Tüm tarifelerle 600 milyar dolar, yani ABD’ye yapılan toplam mal ithalatının yaklaşık beşte biri kadar gelir elde edebiliriz” dedi.

Beyaz Saray, yüzde 10 genel ithalat vergisinin yaklaşık üç milyon yeni istihdam yaratabileceğini öne sürdü.

Gümrük vergileri ABD’yi ve öteki ülkeleri nasıl etkileyecek?

Ekonomistler, tarifelerin Amerikan tüketicileri için fiyatları artıracağını ve ABD’li üreticilerin maliyetlerini yükselteceğini belirtiyor.

Ayrıca, başka ülkelerin misilleme vergileri ABD ihracatına ziyan verebileceği konusunda da ihtarlar var.

Moody’s Analytics’e nazaran yeni gümrük vergileri, ABD iktisadının büyümesini önümüzdeki yıl yüzde 0,6 azaltabilir ve 250 bin ABD’li iş kaybı yaşayabilir.

Araştırma şirketi ihracatlarında ABD’ye büyük ölçüde bağımlı olan Kanada ve Meksika direkt resesyona sürüklenebilir.

• Trump, Kanada ve Meksika’ya yönelik gümrük vergilerini erteledi
• Trump’ın gümrük vergileri Türkiye’yi nasıl etkileyebilir?
• Ticaret savaşı tırmanıyor: Trump’ın gümrük vergilerine AB, Çin ve Kanada’dan misilleme sözü
• Trump’ın gümrük vergileri Türkiye’yi nasıl etkileyebilir?
• Trump’ın ‘Putin’e çok kızgınım’ kelamlarına Kremlin’den karşılık: ‘ABD ile çalışmayı sürdürüyoruz’