Ay’ın donmuş toprağından çıkarılan suyu çözecek ‘Ay mikrodalgası’
Birleşik Krallık’tan (BK) bilim insanları, mikrodalga fırınlardan esinlenerek Ay’da içme suyu üretebilen bir aygıt geliştirdikleri için 150 bin sterlin (7 milyon 370 bin TL) ödül kazandı.
Gloucestershire merkezli Naicker Scientific, Ay yüzeyinin altında gömülü suyu arıtacak son teknoloji bir sistem geliştirdi.
Mutfaktaki mikrodalga fırınların teknolojisinden esinlenen SonoChem Sistemi, Ay’ın donmuş toprağından çıkarılan suyun buzunu mikrodalgalar ve ultrasonla çözüp içindeki kirleticileri parçalıyor.
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran uzun vadeli Ay misyonlarını desteklemek için kritik bir adım olabilecek bu teknoloji, astronotlara pak içme suyu sağlayabilir.
Naicker Scientific’in teknik yöneticisi Lolan Naicker, “Kışın ortasında art bahçenizdeki toprağı kazıp içmek için donmuş su çıkarmaya çalıştığınızı düşünün” diyor.
Şimdi bunu -200 derecelik bir ortamda, neredeyse kusursuz bir vakumda, düşük yerçekimi altında ve çok az elektrik gücüyle yaptığınızı hayal edin. İşte Ay’da üstesinden gelmemiz gereken şey bu. SonoChem Sistemi’ni orada çalıştırabilirsek, Mars’ın buzullarında ya da Dünya’da pak suya erişimin hâlâ güç olduğu bölgeler de dahil, her yerde çalıştırabiliriz.
SonoChem Sistemi, Ay’daki buzdan suyu arıtmak için çığır açıcı bir çekirdek teknolojisi kullanıyor.
Sistem, güçlü ses dalgalarından yararlanarak kirlenmiş suda milyonlarca küçük kabarcık oluşturuyor. Her bir mikro kabarcık içinde ortaya çıkan çok sıcaklık ve basınç, kimyasal olarak son derece reaktif ve kirleticileri tesirli bir biçimde ortadan kaldıran kararsız atomlar üretiyor.
Buluş, toplamda 1,2 milyon sterlinin (yaklaşık 59 milyon TL) dağıtıldığı milletlerarası bir müsabaka olan Aqualunar Challenge’da birinci oldu. Yarış, Ay keşifleri için su arıtma teknolojilerinde inovasyonu teşvik etmesi umuduyla BK ve Kanada uzay ajansları tarafından düzenlendi.
Aqualunar Challenge’ın jüri başkanı Meganne Christian, NASA’nın 2030’a gelindiğinde Ay’da kalıcı bir mürettebatlı üs kurma gayesi doğrultusunda bu müsabakanın düzenlendiğini söylüyor.
Christian “Astronotlar yiyecek yetiştirmek ve içmek için muteber bir su kaynağının yanı sıra hava için oksijene ve yakıt için hidrojene gereksinim duyacak” diyor.
Ay’ın güney kutbu etrafındaki toprağın (‘regolit’ diye biliniyor) yüzde 5,6’sının buz halinde donmuş su olduğu kestirim ediliyor.
Eğer başarılı bir halde çıkarılabilir, topraktan ayrılabilir ve arıtılabilirse, mürettebatlı bir üssü mümkün kılabilir.
Naicker Scientific 150 bin sterlinlik birincilik mükafatına layık görülürken, onun akabinde gelen iki iştirakçi sırasıyla 100 bin (yaklaşık 5 milyon TL) ve 50 bin (yaklaşık 2,5 milyon TL) sterlin kazandı.
Ödüllerin yarısı BK liderliğindeki, öteki yarısı da Kanada liderliğindeki ekiplere verildi.
BK Bilim Bakanı Lord Vallance “Aqualunar Challenge, insanların Ay’da ya da öteki gezegenlerde hayatta kalmalarının önündeki en kıymetli pürüzlerden biri olan pak içme suyuna erişimin üstesinden gelmek için düzenlendi” tabirlerini kullanıyor.
Bu müsabaka, Kanadalı ortaklarımızla birlikte çalışarak ve BK’deki yetenek ve yaratıcılık zenginliğinden yararlanarak Naicker Scientific’in SonoChem sistemi de dahil bir dizi yeni fikri ortaya çıkardı.
