Bilime göre alkol tüketmek iyi mi yoksa kötü mü?

Bilimsel çalışmalar yanlışlanabilir olgular üzerine kurulu olsa da kimi durumlar oluyor ki baş karışıklığına sebep oluyor. Aralık ayında Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri tarafından bir inceleme yayınlandı. Bu incelemede, günde bir ya da iki kadeh alkol tüketmenin kalp hastalığı ve vefat riskini azalttığı belirtiliyor. Birtakım sıhhatle bağlantılı faydalara da vurgu yapılıyor.

ABD’de mevcut çalışmaların sonucuna nazaran alkol tüketimi bayan ve erkek için farklı biçimde orta seviye tüketim sınıflandırmasına sahip. Ziyanlı olmadığı söylenen ölçüler ise bayanlar için günde en fazla 1 kadeh ya da bardak iken erkekler için bu günde iki kadeh ya da bardak olarak açıklanmış.

ALKOL TÜKETİMİNE YÖNELİK TARTIŞMALI KONU

Bunların yanı sıra 3 Ocak’ta yayınlanan ABD Cerrah Genel Ofisi çalışmasına göreyse günde bir ölçü/ kadeh ya da bardak, üzere düşük alkol tüketenlerin bile makul kanserlere yakalanma mümkünlüğü artabileceği belirtiliyor. Düşük düzeylerde tüketilse bile kanser olunabileceğinin aktarıldığı tavsiyede birebir vakitte alkollü içeceklerdeki mevcut sıhhat ikaz etiketlerinin kanser riskleri hakkında bir ihtar içerecek halde güncellenmesi talep ediliyor.

Herhangi bir şey tıpkı anda hem vefat riskinin azalması hem de kanser riskinin artmasıyla nasıl ilişkilendirilebilir? Saygın mecmualardaki büyük çalışmalar ziyan yahut yarar üzere temel bir hususta nasıl fikir ayrılığına düşebiliyor? Rastgele bir ölçüde alkol sağlıklı mıdır? Bu soruların yanıtları ise epey karmaşık.

Araştırmacılar mevcut delillerin nasıl yorumlanacağı ve sıhhati güzelleştirmek için hangi adımların en uygun olduğu konusunda birbirleriyle anlaşamazlar.

Popular Science bu bahiste alkol tüketiminin yararları ve zararlarına yönelik mevzu hakkında 6 uzmandan görüş aldı. Hemfikir olunan mevzu ise bayanlar için günde bir standart içkiyi yahut erkekler için günde iki içkiyi aşan alkol tüketiminin olumsuz sıhhat sonuçlarına yol açabileceği istikametindeydi. Öte yandan bu düzeyin üzerinde içki içmenin yaralanma yahut vefat, muhakkak kanserler, kalp sıkıntıları, karaciğer hastalığı, bilişsel bozukluklar ve daha fazlası üzere kıymetli ölçüde artan riskler getirdiğini de kabul ediliyor.

Uluslararası tarafta standart bir alkollü içkinin tarifi değişiyor. Saf alkol, ABD ve Kanada’da 0,6 ons yani yaklaşık 14 gram olarak kabul görülüyor. Yüzde 5 ile biraya, yüzde 12 ile şaraba ve yüzde 40 ile viski ve türevlerine muadil oluyor.

Tüm kaynaklar çok içki tüketmenin ve alkol kullanım bozukluğunun önemli bir halk sıhhati sorunu olduğu konusunda hemfikir ve hiçbiri rastgele bir sıhhat sebebiyle alkol tüketimine başlamayı yahut alkol tüketimini artırmayı direkt desteklemiyor.

Kaliforniya Üniversitesi, San Francisco’da kardiyolog ve tıp profesörü olan Gregory Marcus; ”Özellikle olağanda içmeyecek birine içki içmeyi önermek istemem. Gözetici tesirleri olsa bile, ki bunun mümkün olduğunu kabul ediyorum, ispat seviyesinin bunu başlatmayı önermek için gereğince yüksek olduğunu düşünmüyorum” diyor.

Öte yandan her ne kadar belli bir ölçüde tüketiminin ziyanlı tesirleri aza indireceği söylense de alkollü içecekler fizloyojik olarak bağımlılığa yol açabilen yapıya sahip. Düşük düzeylerde kullanımı, artan ve çok tüketim riski taşır.

Zaten, çok alkol tüketiminin ziyanları kelam konusu olduğunda tartışma bulunmuyor. Devam eden bilimsel tartışma; nispeten düşük alkol tüketiminin sıhhat tesirlerinin nasıl araştırılıp sınıflandırılacağı ve bu tesirler hakkında kamuoyuna nasıl bilgi verileceği hakkında oluyor.

Muhafazakar olduğunu söylediği yeni Ulusal Akademiler raporunda hiç alkol almadığını bildirenlere kıyasla orta seviyede içicilerde göğüs kanseri riskinde yüzde 10’luk bir artış bulundu.

Öte yandan Ulusal Kanser Enstitüsü’ne (NCI) nazaran, orta seviyede içki içmenin baş ve boyun, yemek borusu, kolorektal ve göğüs kanseri riskinin artmasıyla kontaklı olduğuna dair sağlam ispatlar var. NCI’ya nazaran haftada birkaç kere alkol tüketenlerde ölçülebilir seviyede yemek borusu ve göğüs kanseri riski artış gösterdi.

Son olarak, kaynaklar çoklukla, orta sıra yahut hafif alkol içmenin kümülatif sıhhat tesirlerini değerlendirmeye gelince, var olan yararlar yahut ziyanların mütevazı olduğu konusunda hemfikir. Bunun yanında hafif yahut orta seviyede alkol tüketiminin birçok insan için manalı bir sıhhat tesiri olmaması büsbütün mümkün bile olabilir.

British Columbia’daki Victoria Üniversitesinde psikolog ve profesör olan Tim Stockwell de düşük düzeyde içki içmenin tesirlerini küçük olarak görüyor. Stockwell, alkolle alakalı ziyanların ölçülmesi ve önlenmesi ismine çalışmalarını sürdürüyor. Ona nazaran hiçbir alkol tüketimi düzeyi risksiz değil. Rastgele bir ölçüde içki içmenin, bir nüfusa nazaran ortalama alındığında sıhhat için “net olarak kötü” olduğuna dair delillerin gösterdiği kararlı duruşuna karşın, her içkinin muhtemelen yalnızca birkaç dakikalık hayat kaybına muadil olduğunu belirtiyor.

“Haftada altı içki, tertipli bir halde, içiyorsanız, bu muhtemelen iki yahut üç aylık hayat beklentisi kaybıdır” diyor.

1990’lardan beri yapılan çalışmalar pek çok tarafta alkol tüketiminin olumlu olumsuz istikametlerine odaklandı. Kırmızı şarabın ise argüman edilen sıhhat faydaları hakkındaki raporlarda az ölçüde kırmızı şarap tüketen bireylerin kalp sıhhatlerinin uygun kalabileceği tarafında olumlamalar yer alıyordu. Biraz içenler, büsbütün alkolden uzak durduğunu bildirenlere nazaran daha düşük vefat riskine sahipti. Lakin çok tüketen bireylerdeki mevt riski bu iki kümeye oranla çok daha yüksek.

Her ne kadar uzun yıllardır ‘kırmızı şarap’ o kadar da ziyanlı değil dense de alkol tüketimi ve sıhhat ölçümleri ortasındaki sonuçlar epeyce tutarsız. Zira bireylerin hayat şartları ve tarzları, hareketli olup olmalaları ve pek çok etken, mevt oranını değiştiriyor.

Stockwell’in 2023’te dahil olduğu bir meta-analizde birtakım incelemeler, düşük seviyede içki içmenin hiçbir gözetici tesir sağlamadığı sonucuna vardı.

Tüm bu inceleme çalışmaları, “orta” yahut “düşük seviyelerde” içki içmeyi farklı biçimlerde tanımlayan araştırmaları bir ortaya getiriyor.

Tartışmalı bu çalışmaların ve sonuçların yanı sıra alkolün kanser yahut öteki sıhhat risklerini artırmasına karşın, düşük yahut orta düzeylerde (günde 0 ila 1-2 içki arasında) tıpkı anda kardiyovasküler riski azaltabileceği tarafında fikirlerin de olması. Alkolün kardiyovasküler sıhhati artırması için önerilen sistemler ortasında, bedenin güzel HDL-kolesterol ölçüsünü artırabileceği, pıhtılaşmayı engelleyebileceği yahut kan şekeri düzeylerini dengelemeye yardımcı olabileceği yer alıyor.

Anadolu Ajansı’nın aktardığı öbür bir raporda, dünya genelinde her yıl yaklaşık 3 milyon kişi alkol kullanımı sonucu hayatını kaybediyor. Alkol kaynaklı ölümlerin, dünyadaki toplam can kayıplarının yüzde 5’ini oluşturduğu bildiriliyor.

Peki sonuçlardan ne anlamalıyız?

Sonuçlar her ne kadar bilimsel olsa da alkol tüketiminin az olduğunda yararlı olmasını destekleyen tarafta alkol sanayisi ve lobileri, bulunuyor ve içki içmeyle bağlı sıhhat faydalarını destekleyen araştırmaları finanse ediyor, tavsiye ediyor ve destekliyor oluşu sonuçların itimadını sarsabiliyor.