CHP, KÖİ projelerinin ‘yandaş sermayeye kaynak aktarma mekanizmasına dönüştüğüne’ dikkat çekiyor: Kazanan hep şirketler!
AKP’nin yaygınlaştırdığı yap-işlet-devret modeline dayanan kamu özel işbirliği (KÖİ) projeleri bütçeyi yutuyor. Milyonlarca emeklinin bayram ikramiyesinde bütçe istikrarı gerekçesiyle yalnızca bin liralık artış yapılırken, KÖİ projelerindeki şirketler “kur ayarlamalarıyla” da kazanmaya devam ediyor.
KÖİ projeleri ve kent hastanelerinin bütçeye yükü her yıl artıyor. AKP iktidarı devrinde KÖİ modeli ile yatırımlar sürat kazanırken, fiyat olarak da yüksek düzeylere ulaştı. KÖİ modelleri ile yatırım yapılmasının temel münasebeti ise “kamunun yatırım için gerekli finasmana sahip olmaması, özel kesimin yatırım sürecine dahil edilmesi” olarak açıklanıyor. CHP ise, bu modelin “yandaş sermaye kümelerine kaynak aktarmak” emeliyle kullanıldığına dikkat çekiyor. KÖİ modelinin bütçe açığının düşük görülmesine, yükümlülüklerin uzun vadeye yayılmasına ve hizmetin maliyetlerinin artmasına yol açtığına işaret eden CHP, “Diğer bir sonuç da bu modelle yapılan yatırımlardan yararlanan yurttaşların hizmetler karşılığında giderek daha fazla bedel ödemesi olmaktadır. Kamu yatırımlarının dünyanın çabucak bütün ülkelerinde bütçe imkanları ile yapılması temeldir. Kamu yatırımlarının bütçe dışı formüllerle yapılması mali disipline ve bütçe prensiplerine muhalif kabul edilmektedir” vurgusu yapıyor. CHP’nin 2025 Bütçe Kanunu Şerhi’nde de yer verdiği hesaplamaya nazaran, KÖİ projeleri ve kent hastanelerinin bütçeye 3 yıllık yükü 689 milyar TL olarak hesaplanıyor. Bu kapsamda bu yıl bütçeden 204.1 milyar lira, gelecek yıl 238.4 milyar TL, 2027 yılında da 246.5 milyar lira çıkması öngörülüyor.
YÜK ARTACAK
Ayrıca bu iddialar, belli bir döviz kuru baz alınarak yapıldığından döviz kurundaki artışın programda örgörülenden fazla olması halinde ise ödemelerin bütçeye yükü de artacak. Bu kapsamda 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere garanti fiyatlarında şimdiki kur ayarlaması da yapıldı. CHP’nin Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ndan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, kur ayarlaması ile oluşacak farkları hesapladı. Yavuzyılmaz’ın hesaplaması şöyle:
. Osmangazi Köprüsü’nde; geçen araç fiyatı 795 TL olarak kalacak lakin Hazine’nin şirkete garanti ettiği araç geçiş fiyatı 2 bin 90 TL’ye çıkıyor. Hazine’nin şirkete köprüden geçen her araç için ödeyeceği fark fiyatı bin 295 TL’ye yükselecek.
. ?Çanakkale Köprüsü’nde; geçen araç fiyatı 795 TL olarak kalacak lakin Hazine’nin şirkete garanti ettiği araç geçiş fiyatı 870 TL’ye çıkıyor. Hazine’nin şirkete köprüden geçen her araç için ödeyeceği fark meblağı 75 TL’ye yükselecek.
. Avrasya Tüneli’nde; geçen araç fiyatı 225 TL olarak kalacak lakin Hazine’nin şirkete garanti ettiği araç geçiş fiyatı 266 TL’ye çıkıyor. Hazine’nin şirkete tünelden geçen her araç için ödeyeceği fark meblağı 41 TL’ye yükselecek.
. Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde; geçen araç fiyatı 80 TL olarak kalacak fakat Hazine’nin şirkete garanti ettiği araç geçiş fiyatı 228 TL’ye çıkıyor. Hazine’nin şirkete köprüden geçen her araç için ödeyeceği fark fiyatı 148 TL’ye yükselecek.
Yavuzyılmaz, “Ayrıca bu projelerde garanti edilen günlük araç geçiş sayıları tutturulamazsa, Hazine şirketlere tutturulamayan sayıdaki her araç için Osmangazi Köprüsü’nde 2 bin 90 TL, Çanakkale Köprüsü’nde 870 TL, Avrasya Tüneli’nde 266 TL, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde 228 TL ödemek durumunda” dedi.
