CHP Eskişehir Milletvekili, NATO Parlamenter Asamblesi üyesi Utku Çakırözer Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.  

– CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Türkiye’de yaşananlara yetersiz reaksiyon nedeniyle Avrupa ülkelerini eleştirdi ve bunu sığınmacılara bağladı. Sizce bunda geri kabul muahedesinin tesiri var mı?

AB ülkelerinin hükümetleri Suriyeli sığınmacılar kendi ülkelerine gelmeden Türkiye’de yaşasın diye Erdoğan’ı beğenilen tutma kaygısındaydı. Artık buna güvenlik boyutu da eklendi. ABD Başkanı Trump Avrupa’yı öncelik görmeyince, Rusya karşısında güvenlik telaşları var. Avrupa’nın yeni güvenlik mimarisinde Türkiye’nin oynayabileceği kritik rol nedeniyle Erdoğan’a reaksiyon vermekte zorlanıyorlar. 

Hükümetlerin bu istikrar arayışına karşın, Fransa, Almanya üzere aktörler ile Avrupa Parlamentosu, Avrupa Kurulu üzere AB kurumları, onlarca Avrupa kentinin belediye liderleri, sol-sosyalist, merkez ve sağ tüm parti kümelerinin Türkiye’deki demokratik gerilemeye karşı seslerini yükseltmesi çok kıymetli. Avrupa’nın değerli kısmında ilkesel tavrın hala önemsendiğini ve Türkiye ile münasebetlerin sırf güvenlik ve göç başlıkları üzerinden yürütülemeyeceğini gösteriyor. Hala sessiz kalanlara gelince; Genel Liderimizin söylediği üzere bu hukuksuz süreç bittiğinde dostlarımızın sessizliğini de hatırlayacağız. Bu antidemokratik uygulamaların kaybedeni yalnızca Erdoğan değil, bu hukuksuzluklara sessiz kalanlar da olacak.

‘ERDOĞAN’DAN MEMNUNLAR!’

– ABD ve Rusya neden sessiz?

Çünkü ikisi için de “Erdoğan rejimi” kullanışlı oyuncu. Hukuk devletinden, güçler ayrılığından, hesap verilebilirlikten uzak yönetilen Türkiye’yi kendi çıkarları doğrultusunda kullanabildikleri için Erdoğan’dan çok mutlular. ABD, bölgedeki önceliği olan İsrail’in güvenliğini sağlamak için kullanıyor. İşte Bakü’de Türkiye ile İsrail ortasında bilinmeyen temas başladı. Bunun ABD’den habersiz olması düşünülemez. Putin ise üzerindeki yaptırımları delmek ve Batı’nın temel güvenlik bloku NATO’da çatlak yaratmak için Erdoğan’ı kullanıyor. 

– Cumhurbaşkanı Erdoğan Özgür Özel’in Batı’ya yönelik tenkitlerine “ülkesini yurt dışına şikayet ettiği” gerekçesiyle reaksiyon gösterdi, “Batı’dan medet umuyor” dedi. CHP Batı’dan ne umuyor?

CHP Batı’dan bir şey ummuyor. Erdoğan’ın otoriter rejimine karşı gayretimizi kendi imkanlarımız ile sürdürecek güce sahibiz. Umudumuz, teminatımız Türkiye’nin meydanlarında özgürlük talebiyle yürüyen gençlerdir, her kısımdan yurttaşın yükselttiği adalet sesidir. 

‘AVRUPA TÜRKİYE’Yİ GERÇEK OKUMALI’

Ama Avrupa kendi geleceği için Türkiye’yi hakikat okumalı. Kolay kısa vadeli çıkarlar uğruna Erdoğan’ın Türkiye’ye verdiği ziyana reaksiyonsuz kalmamalı. Türkiye’ye duyulan gereksinim, Erdoğan’ın demokrasiye verdiği açık ziyanı gölgelememeli. Biz Avrupa’nın ortağıyız. Avrupa Kurulu, AGİT ve NATO üyesiyiz. AB’ye aday ülkeyiz. Hepsinin ortak paydası demokrasi. Bu ülkede Erdoğan’ın yalnızca bir değil tam üç rakibi zindanda tutuluyorsa, demokratik dünya bunu görmezden gelemez. 

‘İŞBİRLİĞİ YAPMAK ZORUNDAYIZ’

Otoriterleşmeye karşı tüm dünyada verilen gayret de var. Otokratlar nasıl işbirliği içindeyse demokratlar da karşılıklı işbirliği ve takviye içinde olmak zorunda. Genel Liderimiz Özgür Özel, Genel Sekreterimiz, dış siyaset kurmayları ile TBMM’nin Dışişleri, AB üzere kurullarında bulunan ve yurtdışı ile temas halinde tüm milletvekillerimiz her platformda ülkemizde otokrasiye karşı verdiğimiz bu demokrasi çabasını anlatıyor ve büyük takviye görüyoruz.  

– Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) İmamoğlu’nun özgür bırakılması daveti tesirli olabilir mi?

AKPM’nin daveti sadece bir kişinin değil, halk iradesinin ve demokratik siyaset hakkının savunulması manasında bedelli.  Türkiye’de demokrasiye inanan milyonlar için moral verici. Lakin sonlu tesire sahip. Zira birçok Avrupa hükümeti Türkiye ile göç mutabakatı, ticaret, güvenlik üzere bahislerde pragmatik çizgide durmayı tercih ediyor. Meğer Türkiye’de temel hakların yargı eliyle keyfi sınırlandığı bu ortamda, Avrupa sırf davet yaparak değil pahalarını savunarak inandırıcı olabilir. Açıklamaların ötesinde unsurlu bir tavır içinde halkın demokratik uğraşına dayanak verilebilir. 

‘TÜRKİYE ERDOĞAN’DAN İBARET DEĞİL’

– AB’nin Türkiye ile ilgiyi kesmesi, üyelik sürecini durdurması tahlil müdür?

Hayır. Türkiye Erdoğan’dan ibaret değil. Toplumun yarıdan birçok kendilerinin ve çocuklarının geleceğini doğuda değil batıda görüyor. Demokratik pahaların benimsenmesini istiyor. Üyelik sürecini durdurmak, otoriter rejimin hareketlerinin halkın çoğunluğunun demokratik dileğinin önünü tıkamak üzere çok yanlış sonuç doğurur. 

‘AB HALK İLE OLMALI HALKI SUSTURANLARLA DEĞİL’

Türkiye’nin AB ile süratli entegrasyonu hem Türkiye hem de AB için karşılıklı kazanç demek. Jeopolitik durum Türkiye’nin önünde değerli fırsatlar sunuyor. Fakat otoriterleşme bu fırsatlardan yararlanmanın önünde en büyük mahzur. AB kurumları ve ülkeleri Türkiye’nin fakat demokratik ve hukuk devleti olması durumunda AB üyeliğine takviye vereceklerini açıkça gösterebilir. Bu kritik yol ayrımında AB demokrasiden yana hal alan Türk halkıyla yan yana durmalı, onu susturanlarla değil.

‘ÖĞRENCİLER İÇİN VİZE SERBESTİSİ ÇAĞRISI’

Mesela halkımızın AB’den en büyük taleplerinden biri vize sıkıntısı. AB, kendi kıymetlerine, demokrasiye, hak ve özgürlüklere bağlılıkta en kararlı küme olan üniversite öğrencileri ve gençlere vize serbestisi sağlayarak birinci adımı atabilir. 

– Paris Belediyesi İmamoğlu’na fahri hemşehrilik verdi, İtalya’nın Bologna kentinde belediye binasına İmamoğlu’nun posteri asıldı. Bu dayanakları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Öncelikle Ekrem İmamoğlu’na yapılan büyük hukuksuzluğu ve bunun büsbütün siyasi nedenle yapıldığını dünya görüyor. İkincisi lokal demokrasiyi sahipleniyorlar. Ekrem İmamoğlu’nun son yıllarda kent diplomasisi manasında Balkanlar, Avrupa ve Ortadoğu belediyeleri ile kurduğu sağlam bağların bir sonucu. Demokrasi yalnızca ulusal parlamentolarda değil yurttaşla en direkt temas noktası olan mahallî mecislerde de savunulmak zorunda. Paris, Bologna ve birçok yerde yapılanlar sadece İmamoğlu’na jest değil, adaletsizliğe karşı yerelden yükselen milletlerarası çağrılar.

– ABD Başkanı Trump, İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüşmesinde Erdoğan’a olan sevgisi anlattı. Trump Erdoğan’ı neden seviyor?

Trump ile Erdoğan ortasında sağlam bir bağ yok. Olsa insan sevdiği birine “Aptal olma” ya da “Papazı vermezsen ekonomini mahvederim” diye şantaj yapar mı? İşin aslı; Erdoğan’a istediğini yaptırabileceğini bildiği için övgüye boğuyor. Bu da o denli sevinilecek, övünülecek değil, ulusal çıkarlarımız açısından telaş duyulacak bir konu. Erdoğan-Trump yakınlığından ülkemiz rastgele bir kazanım elde edemediği üzere, milletlerarası alanda büyük prestij kaybına uğradık. 

– Trump’ın sevgisinin Türkiye’ye getirisi nedir, örneğin bize parası ödenen F35’lerin verilmesini sağlar mı?

Aralarında olan şey anti-demokratik başkanların birbirine duyduğu yakınlık. Ve şimdiye kadar Türkiye’nin dıs¸ siyasetine olumlu tesiri olmadı. Bilakis, kelamda Ermeni soykırımını tanıyan kararlar Trump devrinde geçti. Kıbrıs Rum Kesitine silah ambargosunu Trump kaldırdı. F-35’ler için yaptırım kararını alan ve parası ödenen uçakları vermeyen de Trump oldu. 

CHP olarak, ABD ile alakalarda ferdî dostluk ve çıkarların değil, ulusal çıkarların belirleyici olmasından yanayız. F-35ler ile ilgili  Türkiye’nin egemenlik hakları ve savunma gereksinimleri gözetilerek adım atılmalı. Amaç yalnızca parası ödenmiş uçakları almak değil, F-35 projesine geri dönmek olmalı. Türk savunma endüstrisinin tekrar devreye girmesi maliyetleri ucuzlatacağı, teslimatları hızlandıracağı için öbür proje ortaklarının da çıkarına olacaktır. 

– CHP’nin dış siyasetteki hususlara yaklaşımını nasıl buluyorsunuz, iktidar hedefi olan bir parti nasıl bir yol izlemeli?

Genel Liderimiz Özgür Özel kaç kez söyledi: İçeride siyasi rekabet fakat dışarıda AB üyeliği, Kıbrıs, Filistin üzere temel dış siyaset önceliklerinin güçlü takibi. AB üyelik sürecimiz için Sosyalist Enternasyonal’den somut dayanak çıkardı. Filistinliler ve Gazze için de Erdoğan’dan çok daha samimi çabayı Özgür Özel göstermekte. 

CHP olarak dış siyasette temel gayemiz Türkiye’nin memleketler arası alanda tekrar saygın ve öngörülebilir bir aktör olmasıdır. Temel unsurumuz, Türkiye’nin egemenliğinden, ulusal çıkarlarından ve kurucumuz Mustafa Kemal Atatürk’ten miras barışçıl dış siyaset geleneğinden taviz vermeden; bölgesel istikrara katkı sunan ve milletlerarası hukukla uyumlu bir çizgide ilerlemek.

‘KURUMSAL DEVLET AKLI ŞART’

Dış politikayı günlük siyasi hesapların ötesinde, kurumsal devlet aklıyla yürütülmesi gereken bir alan olarak görüyoruz. CHP’nin global toplumsal demokrat ağlarla olan güçlü ilişkileri ve milletlerarası alanda kurduğu inanç ilgileri de dış siyaset maksatlarına ulaşılmasına kıymetli katkı imkanı sağlıyor.

‘SAPLANTILI DIŞ SİYASET KAYBETTİRDİ’

– AKP’nin son devir dış siyasetini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Tek sözle fiyasko. Tek adam idaresinin ferdî, maceraperest, ideolojik ve saplantılı dış siyaset tercihleri ülkemize çok şey kaybettirdi. Hem komşularımızı, dostlarımızı, hem müttefiklerimizi kaybettik. İşte son örneği Orta Asya Cumhuriyetlerinin, Rum Kesimi’ni tanıyarak büyükelçi atamaları. Kıbrıs Türkünü, KKTC’yi, KKTC’nin ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki çıkarlarını yok saymak bu. Lakin iktidardan çıt yok! AKP sözcüsü Meclis’te çıkmış, “KKTC’yi tanımasalar ne olacak, Filistinler tanınıyor da ne oluyor, biz Kıbrıs’a saray yaptık“ diyebiliyor. Bu rezaletin hesabını vermesi gereken Dışişleri Bakanı ise işi gücü bırakmış, ana muhalefet önderine siyasi laf yetiştirme kederinde. Olacak iş değil. Gidin Kıbrıs Türkünü ve Türkiye’yi satanlara haddini bildirin.

‘MİLLET MÜSAADE VERMEZ’

– Cumhurbaşkanı Erdoğan “CHP marjinal bir örgüt üzere hareket ediyor” diyor. Kurultayınızı yaptınız lakin kamuoyunda “kapatma” tartışmaları var. Bu türlü bir ihtimal görüyor musunuz?

Elbette, hayır! Cumhuriyet Halk Partisi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu partisi. Büyük başkanımız Mustafa Kemal Atatürk’ün iki emanetinden biri. Türkiye ne vakit dara düşse CHP kurtarmıştır. Bu partiyi kapatmaya kimsenin gücü yetmez, milletimiz de müsaade vermez. Harika kurultayımızda dosta düşmana birlik bildirisi verdik. AKP iktidarının kumpaslarına, hukuksuzluklara boyun eğmediğimizi ve CHP’yi kimsenin yıkamayacağını herkese göstermiş olduk. 

‘YA ERKEN SEÇİM YA DA EMEKLİLİK’

– Özgür Özel, erken seçim olmayacaksa Cumhur İttifakı’nın Erdoğan’ı aday göstermemeye karar verdiğini söyledi ve “Adayınız kim” diye sordu. AKP’nin planı ne olabilir? CHP ne yapmalı ki erken seçim ihtimali doğsun?

AKP’nin tek planı var o da Erdoğan’ın koltuğunu korumak. Vaktinde yapılacak seçimde Erdoğan aday olamaz. Tercih onun: Ya erken seçim yaptıracak ya da emekliliğe hazırlanacak. İkisinin de sonucu birebir: Halkın iktidarı, CHP iktidarı. CHP olarak milyonların sesini, çığlığını duyuyor ve bir an evvel erken seçim istiyoruz. Adayımızı yanımızda, sandığımızı önümüzde istiyoruz. Yalnızca biz değil emekli, işçi, öğrenci, esnaf Türkiye’nin dört bir yanında yurttaşlar seçim istiyor. İktisatta, anayasal haklarda, demokraside milyonlara yaşatılan adaletsizlikler ortada. O vakit bu isteği, bu haykırışı sokakta, meydanlarda örgütleyerek erken seçim davetini duyulur kılacağız. Saraçhane, Maltepe ve dün Samsun’dan yükselen milyonların sesine kayıtsız kalamayacaklar. 

‘AKP’NİN İÇİ KAYNIYOR, VİCDANLAR RAHAT DEĞİL’ 

– İmamoğlu’nun diplomasının iptali, çabucak akabinde tutuklanması, gençlerin yargılanması ile ilgili AKP içinde de eza olduğu söyleniyor. Bu bahisle ilgili AKP kulislerindeki duyumlarınız nedir?

31 yıl evvelki diploma hukuksuzca iptal edilebiliyorsa, bu ülkede AKP’li olsun, CHP’li olsun hiçbirimizin hukuk garantisi yok demektir. Kestirimlerimiz de var, duyumlarımız da: İmamoğlu’na ve ona dayanak olan gençlerimize yapılan adaletsizlik ve zulüm nedeniyle AKP’nin içi kaynıyor, vicdanlar rahat değil. 

– İmamoğlu’nun kısa müddette hür bırakılacağına ait argümanları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Gerçek bir hukuk devletinde bir gün bile cezaevinde tutulmaması gerekir. İmamoğlu uydurma saklı şahitlerle haksız, hukuksuz cezaevinde.  Cuma günü Silivri’deki savunması tarihe geçecek nitelikte. Savunmasını kendi hesabından da paylaştı. Herkes açsın, okusun. 

Ergenekon kumpaslarında siyasetin yönlendirmesiyle karar veren hakim ve savcıların sonunda nasıl yargılandıklarını gördük. Artık İmamoğlu’nu da emsal kumpaslarla cezaevinde tutanlar bilsinler ki er ya da geç bu hukuksuzlukların hesabını yargı önünde vermek zorunda kalacaklar.

PORTRE

1970’te Eskişehir’de doğdu. Birinci, orta ve lise tahsilini Eskişehir’de tamamladı. Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği kısmını bitirdi, tıpkı üniversitede siyaset bilimi alanında yüksek lisans yaptı. Maryland Üniversitesi’nde dijital gazetecilik eğitimi aldı. Uzun yıllar diplomasi muhabirliği yapan Çakırözer, Cumhuriyet Gazetesi’nde Ankara temsilciliği ve genel yayın direktörlüğü vazifelerini üstlendi. CHP milletvekili Çakırözer, TBMM Dışişleri Komitesi ve NATO Parlamenter Asamblesi üyesidir.

FOTOĞRAFLAR: VEDAT ARIK