CHP’li Yankı Bağcıoğlu’ndan kayyum tepkisi: ‘Belediyelerle sınırlı değil’
CHP Ulusal Savunma Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, iktidarın kayyum uygulamaları sırf belediyelerle sonlu kalmadığını, birebir vakitte kendilerine yakın olmayan sivil toplum kuruluşlarını da kapsadığını belirtti.
Bu uygulamaların, ilgili yargı kararlarına karşın devam ettiğini belirten Bağcıoğlu, bilhassa Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına uyulmamasının hukuk devleti prensibine ve dernek kurma özgürlüğüne muhalif olduğunu söz etti.
Bağcıoğlu yazılı açıklamasında şu görüşlere yer verdi:
“İktidarın kayyum müessesini kullanarak, kendisine muhalif olan bölümlerin yetkilerini elinden almaya devam etmektedir. Kendisini demokrat ve halkın iradesini her şeyin üzerinde tuttuğunu tabir eden iktidar uygulamalarıyla bunun tam aksisi istikamette hareket etmektedir. Resmi Gazete’nin 03/04/2024 tarihinde yayınlanan AYM Kararı ile AYM Dernek İdarelerine Kayyum atamasına imkan sağlayan 27/10/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kanun’un birtakım unsurlarını Anayasa’ya muhalif bularak iptal etmiştir.
Karar ile bilhassa İçişleri Bakanı’na tanınan ve derneklerin organlarını süreksiz olarak misyondan alma, derneği faaliyetten alıkoyma ve derneğin idaresine kayyum atama yetkilerini ‘dernek kurma özgürlüğüne aykırı’ olduğuna karar vermiştir.
Mahkeme kararında: ‘Derneğin vazifeden uzaklaştırılan organlarının ve bu organlarının üyelerinin yerine valinin talebi üzerine sulh hukuk mahkemesi kararıyla atama yapılması suretiyle dernek kurma özgürlüğüne getirilen sınırlamanın mecburî bir toplumsal muhtaçlığı karşıladığı söylenemez’ gerekçesiyle, ilgili düzenlemenin Anayasa’da yer alan dernek kurma hakkını ihlal ettiğine hükmetmiştir.
İptal kararında yüksek mahkeme;
‘Derneklerin organlarının misyondan uzaklaştırılmalarına ve yerlerine yapılacak atamalara ait kuralların incelenmesinde; vazifeden uzaklaştırma önleminin ne vakte kadar devam edeceği konusunda bir düzenleme bulunmadığını, öbür yandan kişi hakkında yürütülen ceza yargılamasında yönetimin tespitinden farklı bir kıymetlendirme yapıldığı durumlarda kural, yönetimin önlem sürecini sebep ögesi tarafından yine gözden geçirmesine imkân tanımamaktadır. Sonuç olarak kuralın dernek kurma özgürlüğü istikametinden orantısız, münasebetiyle ölçüsüz bir sınırlamaya neden olduğu kanaatine varılmıştır’ formunda münasebet açıklamıştır.
AYM karar münasebetinde; Derneklere yönelik atamalara ait; ‘Atamanın nasıl yapılacağının her bir derneğin kendi tüzüğünde şahsen kendisi tarafından belirlenmesi, vazifeden alınan organların ve üyelerinin yerine direkt derneğin kendisi tarafından atama yapılması dernek kurma özgürlüğüne daha hafif müdahale oluşturan bir araçtır. Bu bağlamda kuralla dernek kurma özgürlüğüne getirilen sınırlamanın mecburî bir toplumsal muhtaçlığı karşıladığı söylenemez’ gerekçesiyle dernek idarelerine kayyum atanmasını içeren kararı iptal etmiştir.
Bahse mevzu düzenlemenin iptali talebiyle Cumhuriyet Halk Partisi ismine 132 milletvekili imzası ile açılan iptal davasında AYM’nin 18 Ocak 2024 tarihinden kararı vermiş ve karar 03/04/2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Mahkeme mevzuya ait yasal düzenlemenin 9 ay içinde yapılmasına karar vermiş olmasına karşın bugüne kadar bu konuda bir düzenleme yapılmamıştır.
Kayyum atanan derneklerdeki kayyum süreçlerinin hukuka karşıtlığı ve bir an önce seçim yapılmasına ait mahkeme kararları ve AYM iptal kararına karşın kayyum idareleri hukuka ve mahkeme kararlarına ters olarak hala idareye devam etmektedir.
KAYYUM ATANAN DERNEKLER
Türkiye Emekli Subaylar Derneği (TESUD)
Dernek idaresi, emekli amirallerin Montrö Mukavelesi ve TSK’da yeni tarikat yapılanmalarına ait olarak yaptığı açıklamayı “kınamadığı” gerekçesiyle misyondan alınmış ve idareye kayyum heyeti atanmıştır. Vazifeden alınan emekli General Namık Kemal ÇALIŞKAN’ın yerine, TESUD Başkanlığı’na, bir evvelki Lider olan, emekli General Erdoğan KARAKUŞ atanmıştır.
Emekli amirallerin açıklamasından sonra Milli Savunma Bakanlığı, TESUD ve Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği (TEMAD) idaresinin kendilerine takviye ziyaretinde bulunup, o açıklamayı “kınadığını” duyurmuş, lakin TESUD, tıpkı gün MSB’ye kendilerinin davet edildiğini, ayrıyeten emekli amirallerin açıklamasını “kınamadıklarını” bildirmiştir. Bu gelişmeden kısa bir süre sonra TESUD Başkanı Namık Kemal ÇALIŞKAN’ın konutunda arama yapılmış ve ÇALIŞKAN tabire çağrılmıştır. Sonrasında Ankara Valiliğince Kayyum ataması ile ilgili teklife istinaden İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişleri tarafından yapılan kontrol sonucunda 30/04/2021 tarihinde İçişleri Bakanlığınca TESUD idaresine kayyum ataması yapılmıştır.
Son devirde TESUD İl/ilçe temsilcilikleri için seçimler yapılmış ve atanan yöneticiler yerine seçimle gelen yöneticiler vazife almışlardır. Bununla birlikte TESUD Merkez idaresi için hala verilmiş bir seçim kararı yoktur ve kayyum idare hala vazifeye devam etmektedir.
THK 06 EKİM 2019’DAN BERİ KAYYUM HEYETİ İLE YÖNETİLİYOR
Atatürk tarafından 1925 yılında kurulan Türk Hava Kurumu (THK) idaresindeki yolsuzluk argümanları sebebiyle 06 Ekim 2019 tarihinden beri atanmış kayyum heyetince yönetilmektedir. Kurumu 06 Ekim 2019 ile 15 Mart 2023 tarihleri ortasından Abdullah KAYA başkanlığında üç kişilik kayyum heyeti yönetmiştir. 15 Mart 2023-02 Kasım 2023 tarihleri ortasında Ali YÜKSEL Başkanlığındaki kayyum heyetince yönetilen THK İdaresine 02 Kasım 2023 tarihinde Vali Kemal YURTNAÇ kayyum heyeti başkanı olarak atanmıştır.
18 Kasım 2023 tarihinde Genel Kurul’a gideceği ve kayyum devrinin sona ereceği açıklanmış olmasına karşın kayyum idaresince mahkemeden genel heyetin ertelemesi talep etmiştir. Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi, 22 Eylül 2023 tarihinde “THK Büyük Genel Kurulu’nun 6 ayı geçmemek şartı” ile ertelenmesine karar vermiştir. Nisan ayı içerisinde THK Büyük Genel Kurulu yapılarak kayyum idaresinin sona ermesi gerekmesine karşın hala seçim yapılmamıştır.
CHP olarak, dernek kurma özgürlüğünün korunması ve Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanması için tüm türel çabamızı sürdüreceğiz. İktidarın hukuk tanımaz kayyum atamalarına karşı halkımızı ve sivil toplum kuruluşlarını yanımızda görmek istiyoruz. Bu keyfi uygulamaların bir an evvel sona erdirilmesini talep ediyoruz.”
