Her yıl yaklaşık çeyrek milyon bayanın rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını yitirdiği insan papilloma virüsü (HPV), sadece bayanlar için değil, erkekler için de sorun teşkil ediyor. Dünya genelinde son derece yaygın olan HPV, yalnızca cinsel yolla değil, toplu kullanıma açık alanlardan da bulaşabiliyor. ABD, İngiltere, Almanya ve Avustralya üzere birçok gelişmiş ülkede ulusal aşı programına dahil edilerek fiyatsız olarak uygulanıyor. Lakin Türkiye’de hâlâ ulusal aşı takvimine alınmış değil. Bayanların %80’i hayatlarının bir noktasında HPV’nin en az bir cinsine maruz kalıyor. Ekseriyetle belirti göstermediği için fark edilmeyen virüsün her çeşidi riskli değilken, HPV 16 ve HPV 18 cinsleri rahim ağzı kanserine sebep oluyor.

‘YÜZDE 100’E YAKIN KORUYUCULUK ’

HPV aşısı, rahim ağzı kanserinin farklı tiplerine karşı 9-14 yaşlarında uygulandığında yüzde 100’e yakın koruyuculuk sağlıyor. Günümüzde 4 bin 700 TL ile 7 bin 300 TL ortasında değişen fiyatıyla HPV aşısı, ekonomik şartlar göz önüne alındığında insanların basitçe ulaşabileceği bir aşı değil. Ağır tesirleri olmamasına rağmen her aşı üzere yan tesirleri olabilen ve yaşa, cinsiyete uygunluğu tabip tarafından önerilmesi gereken bu aşı için sıhhat kuruluşlarına danışarak hareket edilmesi öneriliyor. Virüs içermeyen ve virüs gibisi küçük kesimlerden oluşan HPV aşısı, en az 10, en fazla 20 yıl koruyuculuk sağlayabilir. Öncesinde rastgele bir test gerektirmeyen aşı, 9-14 yaş ortasındaki bireylere 2 doz, 14-26 yaş arasındakilere ise 3 doz olarak önerilmektedir. Ayrıyeten son çalışmalar, HPV aşısının 27-45 yaş aralığındaki bayanlarda da tesirli olduğunu göstermiştir.

‘AŞI DAYANAĞINI BELEDİYELER ÜSTLENDİ’

Sağlık Bakanı’nın 2022 yılında yaptığı açıklamada, HPV aşısının Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında fiyatsız olarak uygulanacağı ve HPV aşısı üretiminin sağlanacağı söylenmişti. Lakin bu açıklamanın üzerinden yaklaşık üç yıl geçmesine karşın şimdi bir ilerleme sağlanmadı. Bunun yerine, belediyeler kendi projeleri kapsamında insanlara aşı yardımı sağlamaya başladı. Ankara Büyükşehir Belediyesi, toplumsal yardım alan ve 9-30 yaş aralığındaki bayanlara fiyatsız HPV aşısı uygulaması başlatırken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi de emsal bir uygulamaya geçmişti. Mersin Büyükşehir Belediyesi, toplumsal dayanaklardan faydalanan ailelerin 9-14 yaş aralığındaki kız çocuklarına, talep edilmesi durumunda fiyatsız HPV aşısı uyguluyor. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, Balıkesir Üniversitesi (BAÜN) ve Balıkesir Kent Konseyi’nin imzaladığı protokol kapsamında toplumsal yardım alan bayanlar için fiyatsız HPV aşısı uygulamasına başladı. Muğla Büyükşehir Belediyesi, rahim ağzı kanserine karşı koruyan fiyatsız HPV aşısı uygulamasının ikinci etabına geçerek, daha fazla vatandaşa ulaşmak için yaş sonunu 9-45 yaş aralığına çıkardı.

‘HALK SIHHATİNİ HİÇE SAYIYORLAR’

CHP İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, rahim ağzı kanserinin önlenebilir bir hastalık olduğunu lakin iktidarın bu hususta faaliyete geçmediğini söyledi. Eski Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın 2022 yılında Plan ve Bütçe Komisyonu’nda HPV aşısına ait sorusuna “HPV aşısını belirlenen bir kümeyle başlatacağız ve kapsamını kademe kademe genişleteceğiz” dediğini anımsatan Akkuş İlgezdi, “Ancak üzerinden bir bakan değişti, tam 2 yıl 3 ay geçti lakin hala somut bir gelişme yok” dedi.

Akkuş İlgezdi, şöyle devam etti: “140’tan fazla ülkede rutin olarak yapılan HPV aşısı için ülkemizde hala gerçekçi bir adım atılmış değil ne yazık ki. İktidarın bu bahisteki tutumu, gözetici sıhhat hizmetlerine ne kadar uzak olduklarını bir kere daha gösteriyor. Tahlili bir aşı kadar kolay olan bir kanser cinsiyle çaba etmek yerine, halk sıhhatini hiçe sayıyorlar.”

‘NERELERDE YAPILABİLİR?’

HPV aşısı yaptırmak isteyen yurttaşlar, sıhhat ocaklarından bilgi alarak süreci takip edebilir. Bu usul, aşının yapılış süreci, reçete süreçleri ve doktor denetimi altında şimdiki ve net bilgilerin öğrenilmesini sağlar. Aşı, doktor reçetesiyle eczanelerden satın alınarak sağlık ocaklarında, devlet hastanelerinde ve özel hastanelerde fiyatsız biçimde yaptırılabilir.

‘KAÇ TİPİ VAR?’

İnsan papilloma virüsü (HPV), bedende esirgeyici bariyer misyonu gören epitele yerleşerek ağız, boğaz ve genital bölgeyi etkileyen, bu bölgelerde siğillere neden olan ve cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıklardan biridir. Enfeksiyonun uzun periyodik varlığı, rahim ağzı kanserlerinin %95’ini oluşturmaktadır. HPV’nin 100’den fazla tipi vardır bunlardan yaklaşık 40’ı rahim ağzını etkileyerek kanser riskini artırabilir. Bu tipler, kanser oluşturma ihtimallerine nazaran üç kümeye ayrılır:

Yüksek risk: 16, 18, 45, 31, 33, 52, 58, 35, 59, 56, 51, 39, 68, 73, 82

Orta risk: 26, 53, 66

Düşük risk: 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81