Hrant Dink kimdir, nereli? Gazeteci Hrant Dink neden öldü?

Agos gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in, tetikçi Ogün Samast tarafından Şişli’de silahla vurularak öldürülmesinin üzerinden 18 yıl geçti. Peki, Hrant Dink kimdir, nereli? Gazeteci Hrant Dink neden öldü?

HRANT DİNK KİMDİR?

Hrant Dink 1954 yılında Malatya’da dünyaya geldi. Babası Sivas’ın Gürün ilçesinde, annesi Gülvart ise Sivas’ın Kangal ilçesinde doğup büyümüştü. Anne ve babası 1961 yılında İstanbul’a taşınmalarının akabinde boşandı. Hrant ve iki kardeşi Gedikpaşa’daki Ermeni Yetimhanesine yerleştirildi.

Dink bu sırada Türkiye’de gelişmekte olan sol siyasetten etkilendi ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist çizgisinde siyaset yapmaya başladı. O yıllarda örgüt ile Ermeni cemaatinin ilişkilendirilmesini önlemek gayesiyle ismini mahkeme kararı ile Fırat olarak değiştirdi.

Lise eğitimini Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesinde aldı. Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde zooloji eğitimi aldı. Bir mühlet sonra yetimhanede birlikte büyüdükleri Rakel ile evlendi.

Kardeşleriyle birlikte açtığı yayınevi ve kırtasiye işlerini sürdürürken eşi Rakel’le kendileri üzere Anadolu’dan gelen kimsesiz ve fakir çocukların yetiştiği Tuzla Ermeni Kampını yönetmeye başladı. Açılışından 21 yıl sonra kampa devlet el koydu. Askerliğini Denizli Piyade Alayında sekiz ay kısa devir er olarak yaptı.

Bazı gazetelerde kitap tenkitleri ile yazı hayatına başladı. Basında çıkan yanlış haberlere gönderdiği düzeltmeler ile ismi duyulmaya başladı. İstanbul Ermeni Patrikhanesine, “Ermeni toplumu çok kapalı yaşıyor, kendimizi düzgün anlatırsak önyargılar kırılır” diyerek bu emelle Türkçe ve Ermenice bir gazete çıkarmayı önerdi. 5 Nisan 1996 tarihinde birinci sayısı yayınlanan Agos gazetesinin kuruculuğunu, yayın direktörlüğünü ve başyazarlığını üstlendi. Agos dışında Vakit ve Birgün gazetelerinde yazdı. Yazılarında Türkiye’deki her etnik topluluğun barış içinde yaşaması gerektiğinin altını çizen Dink tıpkı vakitte Ermeni cemaatinin patrikhane dışında sivil bir merkezi olması gerektiğini de söylüyordu.

HRANT DİNK’İN DAVALARI

Hrant Dink hakkında Türk Ceza Kanununun 301. unsurunu ihlal etmekten davalar açıldı.

Ermeni Diasporasına 1915 olayları için soykırım sözünü içermeyen daha yumuşak muhalefet yürütmeleri davetinde bulundu. Bunlara karşılık 2002 yılında Urfa’da verdiği bir konferansta “Ben Türk değil, Türkiyeliyim ve Ermeniyim” dediği için “Türklüğü aşağılamaktan” üç yıl yargılanarak beraat etti. 13 Şubat 2004’te yayımlanan bir makalesindeki “‘Türk’ten boşalacak o zehirli kanın yerini dolduracak pak kan, Ermeni’nin Ermenistan’la kuracağı asil damarında mevcuttur.” sözleri nedeniyle 301. husustan “Türklüğe hakaret” suçlamasıyla yargılandı ve aksi istikamette verilen eksper raporuna karşın 6 ay mahpus cezası aldı ancak cezası ertelendi.

Bilirkişi raporuna nazaran, “Ermeni Kimliği” üst başlığı altında 8 yazıdan oluşan yazı dizisinin “‘Türk’ten Kurtulmak” başlıklı 7. yazısında yer alan kelam konusu cümle genel bağlamı içinde ele alındığında görülmektedir ki, gerçekte Hrant Dink “Ermeni kimliğinde bir ruhsal sorun olarak söz ettiği Türk olgusunu, yani 1915’te yaşananları Ermeni kimliğinin hayati bir ögesi olarak benimseyip, tüm gayretlerin ve birlikteliğin bu olgu üzerine kurulmasını, 1915 olaylarını soykırım olarak dünyaya kabul ettirme gayreti ve inadından kurtulmak gerektiğini söylemektedir. Sanık daha evvelki yazılarında da bu anlayış ve çabayı Ermeni kimliğini kemiren bir konu, ruhsal bozukluk ve vakit kaybı olarak nitelendirmektedir. Zehirli kan olarak tabir edilen konu, Türklük ya da Türkler değil Ermeni kimliğinde yer alan sanığın tabiri ile kusurlu anlayıştır. Tüm bu açıklamalar bir ortada değerlendirildiğinde, sanığın sözlerinin 159. hususta düzenlenen manada Türklüğü tahkir ve tezyif olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.”

Dink bu dava için AİHM’ye başvurmaya hazırlanmaktaydı. Bunun dışında Dink’in yargılanmakta olduğu iki dava daha vardı.

Reuters’a “Evet, 1915’te olan bir soykırımdı zira dört bin yıldır bu topraklarda yaşayan bir halk ve onun uygarlığı artık yok” biçiminde bir demeç verdi. Bu, 1915-1918 yıllar ortasında Osmanlı’da Ermeni Kırımı’ndaki olayları konusunda Ermeni diasporasına yakın tavır sergilediğini gösterdi ama onlardan ayrıştığı nokta şuydu: Bu tezlerin temelini oluşturan Vahakn N. Dadrian’ın Ermeni toplumuyla Türk toplumunun ortasının açılmasından Osmanlı idaresini sorumlu tutmasına karşın, Hrant Dink bu durumun temel sorumlusunun Avrupa ülkeleri olduğunu argüman ediyordu.

SUİKAST SONUCU ÖLDÜRÜLEN 62. GAZETECİ

Hrant Dink 19 Ocak 2007’de Şişli’de Halâskârgazi Caddesi üzerinde yer alan Agos merkez binasının çıkışında gerçekleştirilen silahlı akın sonucu öldürüldü. Katil zanlısı olarak 17 yaşındaki Ogün Samast güvenlik kameralarından elde edilen imajların yayınlanmasından sonra babası tarafından polise ihbar edilerek Samsun otogarında sivil polis ve jandarma grupları tarafından yakalandı. Dink 1909 yılından bu yana Türkiye’de suikast sonucu öldürülen 62. gazeteci oldu.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada suikastın ‘FETÖ’nün gayeleri doğrultusunda işlendiğine’ hükmedildi.

15 Kasım 2023 tarihinde Dink’in katili Ogün Samast tahliye edildi.

HRANT DİNK’İN ALDIĞI ÖDÜLLER

2005

İnsan Hakları Derneği “Ayşe Işık Zarakolu Fikir ve Söz Özgürlüğü Ödülü”

2006

Henri-Nannen Fikir Özgürlüğü ve Bahadır Gazetecilik Ödülü

Oxfam Novib “Pen Söz Özgürlüğü Ödülü”

Bjørnson İnsan Hakları Ödülü

2007

(IPA) Özgürlük Özel Ödülü

Ermenistan Cumhurbaşkanlığı Ödülü

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) “Basın Özgürlüğü 2007” Mükafatı (Ragıp Zarakol ve Gülçin Çaylıgil ile birlikte)

Vahan Tekeyan Kültür Derneği Ödülü

Knights of Vartan Derneği “Yılın Adamı” Ödülü

Amerika Ermeni Meclisi (AAA) “Seçkin İnsan Ödülü”

Yılmaz Güney Şenliği “Festival Özel Ödülü”

Uluslararası İspanya Gazeteciler Derneği “Uluslararası Basın Ödülü”

PEN Uluslararası Yazarlar Birliği “Hermann-Kesten Madalyası” (Hrant Dink ve AGOS gazetesine)

ATİK – YDG 17. Gençlik Kültür Sanat Şenliği “Jüri Özel Ödülü”

PAN Austria “İnsan Hakları Ödülü”

IPI “Dünya Basın Özgürlüğü Kahramanı Ödülü”

Marsilya “Uluslararası Özgür Söz Ödülü” (Anna Politovskaya ile birlikte)

2008

AASSSG “Üstün Muvaffakiyet Ödülü”

Fordham Üniversitesi “İnsan Hakları Savunuculuğu Ödülü”

2010

Padova Belediyesi “Doğruluk Ödülü”

Johann-Philipp-Palm Vakfı Söz Özgürlüğü ve Basın Ödülü