Hukukçu Dr. Başar Yaltı, iktidarın suskun ve dilsiz bir Türkiye istediğini söyledi: ‘Asıl hedef CHP’
Hukukçu Dr. Başar Yaltı, Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
– Liderlere yönelik soruşturma açılmasına neden olan TÜSİAD açıklamasındaki tenkitler cürüm barındırıyor mu?
Elbette barındırmıyor. Azıcık hukuk, daha doğrusu demokrasi bilgisi ve ilgisi olan bir kişi söylenenlerin tenkit kapsamında kaldığını anlar. Lakin ülkemizde gazeteci kimliği altında iktidarın güdümünde misyonlu bir takım var. Her tenkidin altında darbe arama, suyu bulandırarak ona derinlik katma emelinde bunlar. TÜSİAD yetkililerinin söylediklerini de bu türlü yorumladılar. Meğer söylenenlerin tamamı Anayasa 25 ve 26. unsurları kapsamında kanıyı açıklama özgürlüğüne girer. Olağan şartlarda bu kelamlardan kabahat üretilmesinin kendisi kabahattir.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan, küme toplantısında TÜSİAD için “Yeni Türkiye’de haddinizi bileceksiniz” dedi. Çabucak ardından hem yönetim kurulu lideri Orhan Turan hem de hakkında birinci soruşturma açılan Ömer Aras, polis eşliğinde söz vermek için adliyeye götürüldü. Bu tablo ne anlatıyor?
Askerlikte bir kavram vardır. “Durumdan görev çıkarmak”. Artık yargıda da bu türlü bir takım oluşmuş gözüküyor. Durumdan görev çıkartıyorlar. Siyasi bildiriye nazaran davranıyorlar. Belirttiğiniz tablo, topluma, “Sus/konuşma/eleştirme, yalnızca söylenenleri dinle ve itaat et”den öteki bir şey değil. “Aksi taktirde başına gelecekleri görüyorsun” bildirisidir.
– Bir yandan Bakan Mehmet Şimşek ülke ülke gezip yabancı yatırımcı ararken bir yandan bu türlü bir soruşturmanın başlatılmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Mehmet Şimşek TÜSİAD soruşturmasından en çok etkilenen kişidir diye düşünüyorum. O da bu tablodan kendisine düşen iletisi almıştır. Esasen başarılı olamamıştı. İşi bundan sonra daha da zorlaştı. Yakında istifa ederse şaşırmayalım.
– İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu için istenen toplam ceza 20 yılı aştı, İmamoğlu için ceza bekliyor musunuz?
Her şey mümkün. Türkiye’de maalesef bağımsız ve tarafsız bir yargı yok. Yargının da içinde bulunduğu hukuk sitemi, bir üst yapı kurumudur. Son analizde kurallarının ne olacağına, hukuk tertibinin nasıl işleyeceğine sistemin sahipleri karar verir. Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) diye bir yapı var. Vazifesi, yargı sisteminin adaletli bir formda işlerliğini sağlamak. Sade yurttaşın dahi gördüğü hukuksuzluklardan, adaletsizliklerden rahatsızlık duyarak sisteme müdahale ettiklerini hiç duydunuz mu? Tam aksine tahliye kararları veren yargıçları sürgüne yolluyorlar. Bu cins kurumlar aslında sistemin denetim sistemleridir. Fakat dikkat edin, çabucak siyasi iktidardan, onun tercihlerinden yana refleks veriyorlar.
‘TEĞMENLERDE DE BİREBİRİ OLDU’
Bu yalnızca yargı için geçerli değil, teğmenler olayında da gördük. Yüksek Disiplin Kurulu’nda 4/5 oyla teğmenler ihraç edildi. Sonra ne oldu? iktidarın talebine muhalif oy kullananlar öteki misyonlara atandı ve bir korgeneral istifa etti.
‘İMAMOĞLU KISKACA ALINIYOR’
Demokrasi şimdi tam olarak rafa kaldırılmadığı, seçim, taban demokrasi kuralı olduğu, sandık demagojisi çokça yapıldığı için, iktidar şimdiden seçime hazırlık yapıyor. Uygunca yıprandıklarının da farkında olarak tekrar sandıktan çıkmak üzere muhtemel güçlü rakiplerin tasfiyesine çalışılıyor. Üstelik bu hukukun sistemi legalleştirme özelliği kullanılarak yapılmak isteniyor. Yani şimdiden gelecek cumhurbaşkanlığı seçimine müdahale ediliyor. Bu çerçevede İmamoğlu muhalefetin en güçlü adayı olarak kıskaca alınıyor. En çok ondan çekiniyorlar. İmamoğlu için mahkemelerden ceza kararları çıkması elbette mümkündür. Bu şartlarda aksisi olağandışı olur.
‘ELDE VAR BİR’ DAVASI
– Kamuoyunda “ahmak davası” olarak bilinen dava hala istinafta bekliyor. Burada emel nedir?
Zamanlama, stratejinin en kıymetli kavramından biridir. İktidarın strateji üretme, oyun kurma ve uygulamada muhalefetten çok daha başarılı olduğunu düşünüyorum. Muhalefet Türkiye’nin mevcut tablosu karşısında acemiler mangası üzere davranıyor. Ahmak davası sonucunun bekletilmesi, cumhurbaşkanlığı seçim takvimine bağlı diye düşünüyorum. Zira iktidar için bu dava, yeni açılanlardan avantajlı. “Elde var bir” davası. Mahkumiyet kararı katılaşınca siyasal yasak gelecek, YSK, İmamoğlu’nun adaylığını kabul etmeyecek. Halkta oluşacak mağduriyet hissini dikkate alacaklarını da zannetmiyorum. “Atı alan Üsküdarı geçiyor” çünkü…
– “Kent uzlaşısı İmamoğlu’na uzayabilir” deniyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
İmamoğlu’na uzamaz. Partilerin kendi ortalarında işbirliği yapmaları hukuken yasak değil. Bu türlü bir işbirliği açık yahut örtülü olabilir. Kent uzlaşısında tüzel bir sakınca bence yok. Bu türlü olduğu için, kent uzlaşısını artık terörle ilişkilendirmeye çalışıyorlar. Halbuki bir yandan terör örgütü önderiyle pazarlık yürütüldüğü basına yansıyor. “Bu ne yaman çelişki” denilecek bir durum ancak iktidar hem pazarlık hem terör aykırılığını topluma birebir anda muvaffakiyetle pazarlayabiliyor.
– CHP, Akın Gürlek hakkında HSK’ya başvurdu bir şey çıkar mı?
Kesinlikle çıkmaz. HSK yargı sisteminin kara kutusudur. HSK Anayasada 159. husus ile düzenlenmiş bir kurum. Hakim ve savcıların; atama, nakletme, yükselme, mesleğe kabul, meslekten çıkarma, üzere işlerine bu şura bakıyor. Tutuklama kararlarını veren yargıçları seçen, yerleştiren, atayan, başsavcıları tıpkı formda seçen ve atayan kurum HSK. 13 üyeden oluşuyor. Adalet Bakanı ve Yardımcısı dahil toplam 6 üye cumhurbaşkanı tarafından direkt seçiliyor. Kalan 7 üyeyi ise TBMM seçiyor. Sonuçta çoğunluk partisi ne derse o oluyor. Bu durumda üyelerin tamamı AKP’li Cumhurbaşkanı ve AKP meclis kümesi tarafından seçilmiş oluyor. Lakin son seçimde, hatırladığım kadarıyla Meclis’te İYİ Parti ve CHP’ye birer kontenjan tanındı. Onların gösterdiği adaylar HSK’ya seçildiler. Benim bir merakım da ülkede bu kadar hukuksuzluk, adaletsizlik yaşanırken muhalefetin bu iki üyesi ne yapıyor. Hiç seslerini duyamıyoruz. Muhalefetin beceriksizliğinin bir ispatı da bu. RTÜK’te de muhalefetin adayları var lakin sesleri gereğince çıkmıyor. Kamuoyu oluşturamıyorlar.
‘CHP’Yİ GÖZÜNE KESTİRDİ’
– Özgür Özel’in genel lider seçildiği kurultay ilgili şaibe tezleri nedeniyle “CHP’ye kayyum” tartışılıyor. Bu türlü bir ihtimal görüyor musunuz?
Bu mümkünlüğü olağan şartlarda çok zayıf görüyorum. Lakin şunu da göz arkası etmemek gerekiyor: Kamuoyunda ve basında güya asıl maksat İmamoğlu üzere bir izlenim yaratılmış durumda. Bu yanlış. Bence iktidarın asıl maksadı CHP’nin kurumsal kimliğidir. Zira CHP, “Eski Türkiye”’yi kuran partidir. “Yeni Türkiye”de kendisine yer yoktur. İktidar CHP’nin yeni idaresinin; olağanlaşma, yumuşama üzere yanılgılı ve acemice davranışlarını gördükten sonra CHP’yi güzelce gözüne kestirmiş gözüküyor. Öte yandan Kılıçdaroğlu’nun pusuda bekleyen fırsatçı bir imajı vermesi de iktidarın ekmeğine yağ sürüyor. Bu bakımdan bu iktidarın yapabileceklerine çok da şaşırmamak gerekiyor.
– İmamoğlu’nun basın toplantısında kelam ettiği uzmanın ses kaydı Halk TV’de yayınlanmış, bunun üzerine soruşturma başlatılmıştı. İddianamede gazetecilerin işlediği sav edilen hata ile istenen cezalara yorumunuz nedir?
Bir hareketin hata olabilmesi için maddede tanımlanan bütün ögelerinin gerçekleşmesi gerekmektedir. Bazen, kanunda hata olarak tanımlanmış bir hareket yapmış olabilirsiniz. Ancak şayet o hareket, hukuka uygun bir aksiyon ise o aksiyonu hata olarak nitelendiremezsiniz. Halk TV olayında, gazeteciler, kamu faydası bulunan aktüel bir bahiste, halkın haber alma hakkı için ilgili bireyle temas kurarak görüşünü sormuş ve yayınlanmışlar. Görüşü sorulan kişi röportaj yapılmasına müsaade vermiş, yayınlanmasın dememiş. Hasebiyle aksiyon bir hakkın kullanılması, yani basın özgürlüğü kapsamında bir aksiyon olduğundan artık hata olarak nitelendirilemez. Fakat Suat Toktaş tutuklu. Üstelik kendisi için daha az ceza istendiği halde tutuklu. Bu durum yasanın yanlış yorumudur. Eninde sonunda düzelir ancak tutuklama ülkemizde cezanın evvelden çektirilmesi, topluma gözdağı verme hedefiyle özetle bildiri olarak kullanıldığından birileri hepimiz ismine bedel ödüyor.
‘MESAJLAŞMA YARGI ÜZERİNDEN’
– Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ ile ilgili eski HDP Milletvekili Ali Kenanoğlu hakkında söyledikleri için “kamu görevlisine hakaretten” tutukluluğu sürerken bir iddianame daha hazırlandı. AKP ve MHP içinden de HDP ve HDP’lilere yönelik birçok ağır tabirler varken, bu türlü bir münasebetle Özdağ ile ilgili iddianame hazırlanmasının manası nedir?
Ümit Özdağ, bu sistemin “at sineği” idi. Biliyorsunuz, Sokrates kendisine “at sineği” diyordu. İnsanları rahatsız edecek kadar daima sorular sorarak insanları düşünmeye zorlayan, yaşadıkları problemleri incelemeye özendiren birisiydi. Özdağ da Türkiye’ye kabul edilen sığınmacılara daima dikkat çekerek değerli bir muhalif odak haline gelmişti. Bu durum hem iktidar ortağı MHP’yi hem Suriye konusuna bir öteki boyuttan bakan Büyük Ortadoğu Projesi eş lideri AKP’yi rahatsız ediyordu. Suriye operasyonu ve Kürt açılımı görüşmeleri sırasında Ümit Özdağ’ın ortada gözükmesi politik olarak uygun görülmediği için hukuken çok da sağlam olmayan münasebetlerle, tarz kuralları da çiğnenerek tutuklandı. Türkiye’nin iktidarına sahip olan güç sahiplerinin birbiriyle mesajlaşması artık bu formda yargı üzerinden, davalar üzerinden oluyor. Dava üzerine davalar bu nedenle açılıyor. Ümit Özdağ da Ekrem İmamoğlu da iktidarın gözüne batan özellikleriyle kurban seçilmiş şahıslar. Bir Japon atasözü vardır: göze batan çivi cazibeli yer.
Otoriter sistemlerde tenkidin de bir sonu vardır. Ya itaat eder rahat edersiniz ya da cazibeli yersiniz. Ümit Özdağ’ın içinde olduğu türel tablo budur.
‘AKP ALTINDAKİ YER KAYDIĞI İÇİN HIRÇINLAŞIYOR’
– Menajerler, gazeteciler, sendikacılar, parti genel liderleri tutuklanıyor, iş beşerlerine soruşturmalar açılıyor. Tüm bunları dikkate aldığınızda iktidar ne yapmak istiyor?
Ünlü roman Don Kişot da bir kelam geçer, “Bir yay daima olarak gergin duramaz” diye. İktidar bugüne kadar tansiyon siyasetleri izleyerek seçmenini konsolide etti. Artık ekonomik krizin derinleştiği, gelir dağılımı bozukluğunun had safhaya vardığı, toplumsal anomi içinde, yoksulluk, yolsuzluk batağında bir Türkiye’nin enflasyonla güzelce bozulan istikrarları halkın yansısına yol açıyor. Gerginlik siyasetleri, seçmeni iktidarın gerisinde birleştirmeye yetmiyor. Bu koşularda, ülkenin bekası üzere kavramlar karın doyurmuyor, şoven milliyetçilik ve dinin siyaseten kullanılması da kâfi gelmiyor. İktidarın gündeme getirdiği muvaffakiyetler, çok kısa müddette elinde patlıyor. Örneğin Suriye zaferi… Türkiye’yi masaya bile çağırmadılar. Dağıtmaya çalıştığımız terör örgütü Suriye ordusu haline geliyor. İsrail, Suriye’yi büsbütün denetim altına almış durumda. Suriye’nin askeri alt yapısını tümüyle yok etti. Bize ne kaldı…
Türkiye hem içeride hem dışarıda büyük bir erozyon yaşıyor. Siyasal iktidar, artık vatandaşa somut bir şey vaat edemediğinden içeriği meçhul “Yeni Türkiye” kavramına sarılıyor.
‘CEHALETE ÖVGÜYLE OLMAZ’
AKP kendi yarattığı muhafazakâr sermayeye dayalı bir tarikatlar koalisyonudur. Bu türlü bir koalisyon anlayışı bilişim ihtilalinin yaşandığı bir çağda, cehalete övgü dizerek Türkiye’yi bir yere taşıyamaz. Bu nedenle altındaki tabanın kaydığını görerek hırçınlaşıyor. Yargı eliyle sessiz, dilsiz bir Türkiye istiyor. Atatürk güya bu günleri görür üzere şöyle demiş: “Köhne zihniyetlerle, mazi perestlikle muhafaz-i mevcudiyet mümkün değildir.”
BAŞAR YALTI KİMDİR?
1954’te Erzurum’da doğdu. 1974’te Kara Harp Okulu’nu bitirdi ve Jandarma Subayı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’ne katıldı. Subay olarak vazife yaparken okuduğu İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1986’da kıdemli yüzbaşı rütbesindeyken istifa ederek avukatlığa başladı. 2013-2017 arasında Türkiye Barolar Birliği İdare Şurası Üyeliği ve Lider Yardımcılığı misyonunda bulundu. 2018’de kamu hukuku kolunda doktor unvanı aldı. Yaltı, Cumhuriyet Vakfı yönetim kurulu üyesidir.
