İnsanlık tarihini baştan yazan keşif: Kemik aletler!
İnsanlığın evriminde kritik bir dönüm noktasına işaret eden alet imali, bilişsel bir yeteneğin göstergesi. Ayrıyeten birinci insanların aletler yardımıyla hayvanların ilik ve etini tüketmeye başladığı ve bunun da gelişimine katkı sağladığı kestirim ediliyor.
İlk taş aletlerin insan cinsinden evvel ortaya çıktığı düşünülürken, bulunan en eski örnekler 3,3 milyon yıl önceye tarihleniyor.Ancak bilinen en eski kemik aletler Avrupa’da bulunmuş ve 250 bin ila 400 bin yıl önceye dayandırılmıştı. Daha eski birtakım hafriyat alanlarında yeri kazmak için kullanıldığı düşünülen boynuz üzere kemik modülleri ortaya çıkarılsa da bunların özel bir süreçten geçtiğine dair delil bulunamamıştı.
1,5 MİLYON YILLIK
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran 2015 ila 2022’de Tanzanya’nın kıymetli hafriyat alanı Olduvai Geçidi’nde çalışmalar yürüten arkeologlar, hayvan kemiklerinden yapılmış 1,5 milyon yıllık aletler tespit etti.
Kazı alanında 1,5 milyon ila 2,7 milyon yıl evvel yapılmış taş aletler ve hayvan kemikleri bulunmuştu. Bu kemikleri yakından inceleyen bilim insanları, kimilerinin taammüden kırılıp yontulduğunu fark etti.
Bulguları önde gelen hakemli mecmua Nature’da 5 Mart’ta yayınlanan çalışmada 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen toplam 27 kemik alet saptandı. Fil kemiğinden yapılanların uzunluğu 22-38, hipopotamdan üretilenlerse 18-30 santimetreydi. Alanda hominin fosilleri görülmediği için aletlerin kim tarafından yapıldığı bilinmiyor.
University College London’dan Dr. Renata Peters ortak muharriri olduğu çalışma hakkında, “Bu aletler, üreticilerinin kemikleri dikkatlice işlediğini ve faydalı biçimler oluşturmak için kesimleri yonttuğunu gösteriyor” diyerek ekliyor:
Bu kadar erken bir vakit dilimine ilişkin bu kemik aletleri bulmak bizi heyecanlandırdı. Bu, insan cetlerinin maharetlerini taştan kemiğe aktarabildiği manasına geliyor ki bu da 1 milyon yıl boyunca öbür bir yerde görmediğimiz karmaşık bir biliş düzeyi.
Araştırmacılar fil kemiğinden yapılan aletlere rağmen bölgede fil cesedine dair rastgele bir ize rastlamadı. Bu nedenle fil kemiği aletlerinin öbür bir yerde üretildiğini düşünüyorlar. İspanya Ulusal Araştırma Kurulu’ndan çalışmanın başyazarı Dr. Ignacio de la Torre, bu devirdeki hominin beyninin, belli bir aletin imajını etraftaki rastgele bir taşa uygulamaktan daha fazlasını yapabilecek kadar gelişmiş olduğunu öne sürüyor.
Ekip ayrıyeten aletlerin üretimi ortasında 100 bin yıl üzere uzun değil, onlarca yıllık, çok daha kısa müddet geçtiğini söylüyor. Çalışmada yer almayan Cambridge Üniversitesi arkeoloğu James Clark, “Makaleyle ilgili en heyecan verici şeylerden biri, tıpkı alanda bu kadar çok aletin bulunması ve bu sahiden alışılmadık bir durum” diyor.
Kemiklerden alet üretiminin, yaklaşık 1 milyon yıl sonra dünyanın diğer bir yerinde ortaya çıkana kadar nasıl süreçlerden geçtiği belirsizliğini koruyor. Lakin uzmanlar, hafriyat çalışmaları ve fosil kayıtlarının incelenmesiyle öteki örneklerin ortaya çıkabileceğini düşünüyor.
Dr. de la Torre “İlk insanların yaptığı kocaman bir alet dünyasını kaçırıyor olabiliriz” diyor:
Biz arkeologlar yanlışsız gözlerle gereğince dikkatli bakmamış olabiliriz.
