Marmara Denizi için kritik uyarı: Patlamalar yaşanabilir!
Karadeniz’e kıyısı olan Türkiye, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya ve Ukrayna tarafından 1996 yılında imzalanan “Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması ve Güzelleştirilmesi Stratejik Hareket Planı” doğrultusunda, planın imzalandığı 31 Ekim günü, “Uluslararası Karadeniz Günü” olarak kutlanıyor.
Bu kapsamda her yıl yapılan etkinliklerle karadan, gemilerden ve atmosferden kaynaklanan kirliliğe dikkat çekilerek, Karadeniz’in korunmasına yönelik farkındalığın artırılması amaçlanıyor.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün araştırmalarına nazaran birçok çevresel faktörün tehdit ettiği Karadeniz’de iklim değişikliği kaynaklı deniz suyundaki ısınma derinlere ulaşmaya başladı.
Araştırmalarında elde ettikleri bulguları Prof. Dr. Mustafa Yücel, bölgedeki en büyük sorunun iklim değişikliği kaynaklı ısınma olduğunu kaydetti.
“DENİZ YÜZEY SUYU SICAKLIĞI YÜKSEK ÖLÇÜLDÜ”
Yücel, son 40 yıllık sayılarla kıyaslandığında bu sonbaharda Karadeniz’de deniz yüzey suyu sıcaklıklarını 2 derece yüksek ölçtüklerini, asıl değerli bahsin ise sıcaklığın artık denizin içine sirayet etmesi olduğunu belirtti.
Yüzeyden 80-100 metre derinliğe inildiğinde bulunan soğuk orta tabakayı Karadeniz’in değerli bir fizikî özelliği olarak nitelendiren Yücel, şunları söyledi:
“2000’li yıllardan evvel Karadeniz’de en düşük sıcaklıklar bu orta katmanda oluşur, sonra aşağıya inildikçe sıcaklık artmaya devam ederdi. Kışın suların soğuyarak batmasıyla birlikte bu soğuk orta katman oluşurdu. Karadeniz’de yaptığımız 3 boyutlu çalışmalarımız bize denizin içinde de ısınma olduğunu gösteriyor, soğuk orta katman giderek ısınıyor. Olağanda 7,5-7,6 derece olan sıcaklık, artık hangi mevsimde ölçersek ölçelim 8 derecenin altına inmiyor. Ayrıyeten ekim ayı yüzey suyu sıcaklık ortalaması 16 dereceden 18 dereceye çıkmış durumda.”
Denizin içindeki ısınmanın, yüzeydeki dinamikleri değiştirdiğine dikkat çeken Yücel, soğuk orta tabakanın bir fren misyonu gördüğünü, gücü kırıldığı vakit bu misyonun ortadan kalktığını ve bu durumun da yüzeyde sıcaklıkların daha süratli artmasına ve oksijenin azalmasına neden olduğunu bildirdi.
Sıcaklığın artmasının yabancı istilacı tiplerin denize daha süratli adaptasyonuna da yol açabileceği ihtarında bulunan Yücel, global ısınmayla bir arada ısınan deniz suyunun, denizlerdeki biyojeokimyasal yapının değişmesinden biyoçeşitliliğe ve kimyasal yapıya kadar birçok alanda tesirler oluşturduğunu lisana getirdi.
“MARMARA DENİZİ’Nİ DE ETKİLEYECEK”
Karadeniz’deki ısınmanın Marmara Denizi‘ni de etkileyeceğine işaret eden Yücel, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Karadeniz’in yüzeydeki ve içerisindeki ısınma, akıntıyla Marmara Denizi’ne daha sıcak yüzey suyu olarak giriş yapıyor ve bu denizin ziyanlı alg patlamaları ile müsilaj oluşumuna daha yatkın hale gelmesine neden oluyor. Bu ısınma nedeniyle yıl sonundan itibaren ziyanlı alg patlaması geri sayımına gireceğiz ve nisan-mayıs ayı üzere pik yapacağını göreceğiz. Bu hadiselerin aralık ve ocak aylarında başlama ihtimalinin yüksek olduğunu bulduk.”
Yücel, 1994 yılında Karadeniz’in kıyıdaş ülkeleri tarafından imzalanan Bükreş Sözleşmesi kapsamında Karadeniz’deki kirliliğe karşı bir kurul kurulduğunu hatırlatarak, bu kapsamda taraf ülkelerin aldığı tedbirlerin ve Tuna Nehri kıyısındaki ülkelerin standartlarının yükselmesinin olumlu sonuç verdiğini aktardı.
Alınan tedbirler sayesinde azot ve fosfor kirliliğinin azaldığını, oksijensizlikte ise berbata gidişin durduğunu anlatan Yücel, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Karadeniz’de alınan tedbirlerle hasta komadan çıkarılmış, azot ve fosfor bedelleri inmiş, oksijen ve hidrojen sülfür pahaları stabilize olmuş durumda. Fakat kıyılarda lokal kirlilik meselelerini biz bütün seferlerimizde buluyoruz, bunlar da yeniden lokal köpüklenme ve müsilaj oluşumu üzere sonuçlara neden oluyor.”
