Mobbing nedir? Hangi haller mobbing sayılır? Mobbing nasıl ispatlanır?
“Mobbing” olarak isimlendirilen, iş yerlerinde ruhsal tacizin önlenmesine yönelik Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, Resmi Gazete’de yayımlandı. Peki, Mobbing nedir? Hangi haller mobbing sayılır? Mobbing nasıl ispatlanır?
Mobbing Nedir?
Mobbing, işyerinde bir bireye sistematik biçimde uygulanan ruhsal baskı, dışlama, küçük düşürme ve yıldırma hareketleridir. Bu baskılar ekseriyetle uzun müddetli olur ve çalışanın ruhsal sıhhatini, iş performansını olumsuz tesirler.
Mobbing yalnızca bir yönetici tarafından astına uygulanmaz; bazen çalışma arkadaşları ortasında da görülebilir. Üstlerden astlara, eşit konumdakiler ortasında ya da çalışanların yöneticilere uyguladığı baskılar da mobbing kapsamına girebilir.
Hangi Haller Mobbing Sayılır?
Mobbingin temel özellikleri şunlardır:
Sürekli ve sistematik olması: Tek seferlik bir berbat muamele mobbing sayılmaz. Süreklilik arz etmelidir.
Kişiyi yıldırma emeli taşıması: Hedef, çalışanın işten ayrılmasını sağlamak, onu dışlamak yahut itibarsızlaştırmaktır.
Psikolojik ziyan vermesi: Çalışanın özgüvenini sarsmak, yalnızlaştırmak yahut depresyona sürüklemek üzere tesirleri vardır.
Mobbing Örnekleri
Aşağılama ve Küçük Düşürme: Çalışanın fikirlerinin daima değersizleştirilmesi, alay konusu yapılması, toplum içinde küçük düşürülmesi.
Dışlama ve İzolasyon: Toplantılara, etkinliklere yahut kıymetli projelere dahil edilmemesi, iş yerinde kasıtlı olarak yalnız bırakılması.
Görevle İlgili Baskılar: Kişinin yetkinliği dışında, çok ağır yahut imkansız vazifeler verilmesi, işini yapmasını engellemek için gerekli araçların sağlanmaması, anlamsız ve aşağılayıcı işler verilmesi.
Sürekli Haksız Tenkit ve Performans Baskısı: Muvaffakiyetlerinin görmezden gelinmesi, yanılgı yapmasa bile suçlanması, daima ve gereksiz yere rapor istenmesi, performansının haksız yere düşük gösterilmesi.
Tehdit ve Taciz: Açık yahut örtülü tehditlerde bulunmak, fizikî yahut kelamlı tacize maruz bırakmak.
Mobbing Nasıl İspatlanır?
Mobbingin ispat edilmesi güç olabilir, fakat belli adımlar izlenerek ispat oluşturulabilir.
1. Yazılı ve Görsel Kanıt Toplayın
E-postalar, bildiriler ve yazılı dokümanları saklayın. Mobbing yapan kişinin size gönderdiği aşağılayıcı, tehditkâr yahut dışlayıcı bildirileri arşivleyin.
Toplantılarda alınan notları ve ses kayıtlarını tutun. (Ses kaydı almak hukuksal açıdan ülkeden ülkeye değişebilir, bu nedenle yasallığını denetim edin.)
2. Şahit Bulun
İş arkadaşlarınızdan, yöneticilerden yahut dışardan gözlemleyen bireylerden takviye alarak yaşananları doğrulayabilecek şahitler bulun.
3. Günlük Tutun
Mobbing sürecinde yaşadığınız olayları, tarihleriyle birlikte bir günlüğe not edin.
4. Sıhhat Raporu Alın
Eğer mobbing nedeniyle gerilim, depresyon yahut fizikî sıhhat meseleleri yaşadıysanız, psikolog yahut doktor raporu alın.
5. Hukuki Dayanak Alın
İşyerinizdeki insan kaynaklarına yahut iş mahkemesine başvurabilirsiniz. Mobbing, birçok ülkede iş hukuku ve iş sıhhati güvenliği maddeleri kapsamında cürüm olarak kıymetlendirilir.
Mobbingle Karşılaşan Çalışanlar Ne Yapmalı?
İlk adım olarak, sorunu mobbing yapan bireyle çözmeye çalışın. Fakat bu çoklukla etkisiz olabilir.
İnsan kaynaklarına yahut patronunuza resmi bir şikayette bulunun.
Çalışma Bakanlığı, sendikalar veya iş mahkemesine başvurun.
Psikolojik takviye alın. Mobbingin ruh sıhhatinize tesirini azaltmak için bir uzmandan takviye alabilirsiniz.
