Robert Eggers’in gotik korkusu Nosferatu ile Paul Schrader’ın Ey! Canada’sı gösterime girdi
Kült endişe Nosferatu, 102 yıl sonra The Lighthouse, Cadı, Kuzeyli filmlerinin yönetmeni Robert Eggers tarafından tekrar sinemaya uyarlandı. Sinemalarında baskıcı erkek hegemonyasına, toksik erkekliğe baş kaldıran bayan karakterlere odaklanan Eggers, Cadı’da (2015) püriten ailesinin baskısına dayanamayan Thomasin’in özgür kalmak için kara büyüyü seçmesini, The Lighthouse’da (2019) canavar deniz kızının saldırganlığını ve duyarlığını, Kuzeyli’de (2022) kraliçe Gudrun’un kral kocasını öldürdükten sonra kayınbiraderiyle aile kurmasını inanılmaz bir görsellikle anlattı. F.W. Murnau’nun 1922 tarihli Nosferatusu’na büyük bir hayranlık duyan direktör tekrar çeviriminde orjinal sinemanın karakterlerin isimlerinden görsel anlatıma dek çok sayıda olguya sadık kalmış.
ŞAŞIRTICI BENZERLİK…
Sessiz sinema devrinin başyapıtlarından Nosferatu, Bram Stoker’ın Dracula’sının yasal olmayan bir uyarlaması, iki roman ortasındaki benzerlikler şaşırtan. Tod Browning’in başrolü Bela Lugosi’ye verdiği Dracula (1939) uyarlamasından 9 yıl evvel yapılan Nosferatu sinema tarihinin birinci vampir sineması, Alman dışavurumcu akımının da en düzgün örneklerinden biridir. Prana Film’in kurucuları Abin Grau ile Enrico Dieckmann, Dracula’nın telif haklarını satın alamayınca Bram Stoker’ın romanını gizlice filmleştirdiler. Viktorya devri İngiltere’sinde geçen yapıtı Almanya’ya uyarladılar. Romanın tüm karakterlerinin isimlerini değiştirdiler, Kont Dracula kont Orlok, genç noter Jonathan Harker, Thomas Hutter, nişanlısı Mina, Ellen, Dracula’nın sadık uşağı Renfield, Knock oldu. Rogers Eggers ise Nosferatu’yu direkt Kont Dracula’dan, Transilvanyalı Vlad’dan esinlenerek oluşturdu.
19. YÜZYILDA ALMANYA
Eggers Dracula mitinin kaynağına geri döndü, birinci Nosferatu ve Werner Herzog’un (1979) yine çeviriminden farklı olarak Ellen karakterini güçlü, özgür, başına buyruk bir karakter olarak yansıttı. 19. yüzyılda Almanya’da geçen hikayede noter Hutter, olayları evvelce gören karısı Ellen’ı bırakarak Kont Orlok’a malikene satmak üzere yola çıkar. Ellen’ın fotoğrafını gören Orlok ona çabucak sahip olmak ister. Ellen kocasını kurtarmak için kendini Orlok’a sunar. Bu defa genç bayan kurban değil, kurtarıcıdır.
Yaşamını, vücudunu ve cinselliğini denetim altına almak için Orlok’un sürgit güdümlemelerinden kurtulmak zorundadır. Murnau’nun klasiğine hürmette bulunan direktör birebir vakitte Nosferatu mitolojisine çağdaş bir gönderme de yapar. Kendini feda eden Ellen varoluşunun kahramanına dönüşür. Eggers özgün, ayrıksı, yakın planlarıyla izleyiciyi gotik karabasanın içine çeker. Görüntü yönetmeni Jarin Blachke’nin şiirsel, ürkütücü kadrajları, Robin Carolan’ın müziği, imal dizaynları, kostümler, görsel efektler çok etkileyicidir.
Ellen’da Vanessa Paradis’iyle Jhonny Depp’in kızı Lily-Rose Depp, Orlok’ta Bill Skarsgard yorumlarıyla dikkat çekerler. Nicholas Hoult, Willem Dafoe, Aaron Taylor-Johnson, Emma Corin’in yan karakterlerde oynadığı Nosferatu dün gösterime girdi.
YAŞAMDAN KALAN NEDİR?
Yeni Hollywood akımının öncülerinden, Taksi Sürücüsü, Öfkeli Boğa sinemalarının senaristi, Amerikan Jigolo, Mishima filmlerinin yönetmeni Paul Schader ile Hollywood’un yıldızlarından Richard Gere, American Jigolo’dan (1960) 44 yıl sonra dramatik biyografi Ey! Canada’da yine birlikteler. Russell Banks’in Foregone romanından uyarladığı Ey! Canada’da Schrader saplantılı temalarına geri dönüyor: günah, kefaret, gerçek, palavra, gerçeği arayış, vücut ve ruh, tinsellik, pişmanlık, bellek, yanılsama, etik ikilemler. Kanadalı belgeselci, politik sığınmacı, ölümcül kanser hastası Leonard Fife eski öğrencilerinin çekeceği belgeselde sırlarını, mitolojisinin karanlık yüzünü anlatıyor. 1960-1970’lerin etik ve politik ikilemlerinden oluşan Fife’ın itirafına ayna tutan Schrader özgün sinema ve anlatımıyla, uzun kesintisiz planlarıyla imzasını atıyor. Kahraman sanılan anti kahramanın insanlığını, çelişkilerini, yaralarını tüm gerçekliğiyle yansıtıyor. Richar Gere Leonard Fife’ta en ehil performansıyla karşımızda, Jacob Elordi yeni Richard Gere olma yolunda. Richard Gere, Uma Thurman, Jacob Elordi’nin oynadığı Ey! Canada vizyonda.
