İklim krizinin tesiriyle mevsim normallerinin üzerinde ve altında seyreden sıcaklıklar tarımı vurdu. Son bir ayda evvel Akdeniz, akabinde İç Anadolu, Karadeniz ve Ege bölgelerinde yaşanan zirai don, üreticiyi çaresiz bıraktı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, “Üretimin devamlılığı için üreticilerimizin desteklenmesi ve güç durumda olan çiftçilerimizin yanında olmamız gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu. 

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, “Ülkemiz genelinde son günlerde tesirli olan zirai don hadiseleri, birçok bölgemizde ziraî üretimi olumsuz etkilemiş, bilhassa tarla ve bahçe eserlerinde önemli kayıplara yol açmıştır. Ziyan gören tüm üreticilerimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyor, misal afetlerin bir daha yaşanmamasını temenni ediyorum” dedi. 

Samsun’da “Millet iradesine sahip çıkıyor” mitinginde konuşan CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise ziyan gören yerlerin afet bölgesi ilan edilmesi davetinde bulundu. Bu teklifleri hakkında TBMM’ye teklif sunacaklarını belirten Özel, “Ancak göreceksiniz ki iktidar bunu reddedecek” sözlerini kullandı. 

‘ÇEŞİTLİLİĞE YÖNELMEMİZ LAZIM’

Ülke tarımında birçok bölgede “monokültür” olarak tanımlanan tek eser üretimi olduğunu belirten Tarım Ekonomisi Derneği Başkanı İpek Süer Topuzoğlu, “Örneğin yalnızca kayısı, yalnızca fındık üretimi hâkim. Bu sistemler iklim şoklarına karşı çok hassas. Çeşitliliğe dayalı üretim sistemleri (polikültür, tarım ormancılığı gibi) don üzere olaylarda ziyan riskini yayar ve azaltır” dedi. 

İklim yasa tasarısında üretim desenindeki çeşitliliğe teşvik edecek bir vizyon olmadığına dikkat çeken Topuzoğlu, “Agroekoloji, eser çeşitliliğini artırarak hem ekonomik hem ekolojik direnci güçlendirir. Bu hem çeşit hem de çeşit manasında değerlendirilmelidir. Aksi halde her yeni don, kuraklık, dolu olayında kırsalda ekonomik çöküşler ve besin krizleri kaçınılmaz hale gelecek” ikazında bulundu. 

TARIMSAL PLANLAMA VURGUSU

Çukurova Üniversitesi Tarım İktisadı Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Burak Öztornacı, zirai donun bilhassa meyvecilik açısından kıymetli bir evredeyken yaşandığını belirtti. Eser zenginliği ve verimliliği yüksek olan sarsıntı bölgesinin, yaralarını sarmaya başlamışken bu durumun yaşanmasının o bölgede daha büyük tesiri olacağını belirten Öztornacı, problemlerin kalıcı tahlili için ziraî sigortacılığın kamu faydası ve besin güvenliğini baz alan halde geliştirilmesi ve de yurtiçi ve yurtdışı eserlere yönelik ziraî planlama yapılması gerektiğinin altını çizdi. Malatya Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Ramazan Özcan ise “Yıllık 500 milyon dolar üzerinde gelir elde ettiğimiz kayısının tamamını kaybettik” diye konuştu. Yaşanan don felaketinin tesirlerini kıymetlendiren ekonomist İris Cibre, “Taze meyve sebzede zati enflasyon çok yüksekti. Bu don olayı hiç uygun olmadı. Zati güç durumdaki çiftçinin hasadının büyük kısmı satılabilir olmayacak. Bu hem fiyatlara yansıyacak hem de yeni dönemde ekim için sermayeleri kurumuş olacak. Tarımda değerli dayanaklara ivedilikle gereksinim var” dedi. 

BİRÇOK ESER ZARARDA 

Son bir ayda farklı yerde yaşanan zirai don nedeniyle Akdeniz’de başta sert çekirdekliler olmak üzere patates, salatalık, marul, kabak, şeftali, kayısı, nektarin, erik ile karpuz, Ege’de ve Trakya’da üzüm bağları, Malatya’da kayısı, Karadeniz Bölgesi’nde fındık, İç Anadolu Bölgesi’nde elma, patates, erken ekilen şekerpancarı, meyve bahçeleri ile birlikte birçok vilayette de tarla bitkileri, meyveler büyük ziyan gördü.