Şiddetin ve eşitsizliğin gölgesindeki kadınlar, istihdamda AB’nin gerisinde: En az 30 yıl gerekiyor
Kadın istihdamında Avrupa Birliği’nin (AB) gerisinde kalan Türkiye’nin bu düzeye ulaşmasının en az 30 yıl alacağı belirtilirken Güneydoğu’da kız çocuklarının eğitime erişiminin en düşük düzeyde olduğu vurgulandı.
Rapor, AB Türkiye Delegasyonu’nun 8 Mart Bayanlar Günü resepsiyonunda tanıtıldı. CEİD Yönetim Kurulu Lideri Gülay Toksöz, uzman akademisyenler tarafından hazırlanan raporun 22 farklı alanda izlenimler sunduğunu belirtti. Bayan cinayetlerine de dikkat çeken uzmanlar, geçen yıl 394 bayanın öldürüldüğünü, 259 bayanın ise kuşkulu bir formda ömürden koparıldığını aktardı.
BÜTÇE AYRILMIYOR
Raporda, bayanların güçlendirilmesi için kamu kurumlarının ayırdığı bütçeler incelendi. Raporu hazırlayan akademisyenlerden Burça Kızılırmak Yakışır, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın 2024-2028 bütçe planında toplumsal cinsiyet eşitliğine ayrılan hissenin toplam bakanlık bütçesinin sırf yüzde 2’si olduğunu belirtti. Adalet Bakanlığı’nda ise şiddet mağdurlarının adalete erişimi konusunda stratejik bir maksat olmasına rağmen bütçeden ayırdığı hisse yalnızca on binde altı (yüzde 0.057) düzeyinde kaldı. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nda da benzeri bir tablo görülürken toplumsal cinsiyet eşitliği için ayrılan bütçenin yüz binde 8’i üzere düşük bir oranda olduğu tabir edildi.
ATATÜRK İHTİLALLERİNE VURGU
AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Thomas Hans Ossowski ise konuşmasında, Türkiye’de bayanlara seçme ve seçilme hakkının Atatürk İhtilalleri sayesinde 1930’da lokal seçimlerde, 1934’te ise genel seçimlerde tanındığını anımsattı. Türkiye’nin bayan hakları konusunda esaslı bir tarihe sahip olmasına rağmen günümüzde zorluklarla karşı karşıya olduğuna vurgu yaptı.
Rapor, Türkiye’de bayanların işgücüne iştirak oranının 2023 yılında yüzde 35.8’de kaldığını ortaya koydu. Erkeklerde ise bu oran yüzde 71.2 olarak ölçüldü. İşgücü dışında kalan bayanların oranı yüzde 64.2 olurken erkeklerde bu oran yüzde 28.8 düzeyinde gerçekleşti. Eğitimli bayanlar için iş imkanlarının yetersiz olduğu vurgulanırken bayanların büyük ölçüde “ev kadınlığına” mahkûm edildiği tabir edildi.
Türkiye’nin bayan istihdamında AB ülkelerinin gerisinde olduğu belirtilen raporda, “On İkinci Kalkınma Planı”nda 2028 yılı için bayan işgücüne iştirak oranının yüzde 40.1, istihdam oranının ise yüzde 36.8 hedeflendiği aktarıldı. 2053 yılı için bu oranın yüzde 60’a çıkarılmasının planlandığı kaydedilirken Avrupa’da bayan istihdamının yüzde 70 düzeyinde olduğu anımsatıldı. Türkiye’nin bu seviyeye ulaşabilmesi için en az 30 yılın daha geçmesi gerektiği öngörüldü.
