Uzmanı açıkladı: Diş sağlığınız ruh halinizi etkiliyor!
Uzman Diş Tabibi ve Ağız, Diş, Çene Cerrahı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, ağız ve diş sıhhati ile psikoloji ortasındaki ilişki hakkında açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, günümüzde yapılan bilimsel araştırmaların ağız ve diş enfeksiyonlarının depresyon, anksiyete ve toplumsal izolasyon üzere ruhsal meselelerle direkt irtibatlı olduğunu lisana getirdi.
“ANKSİYETE RİSKİ YÜKSELİYOR”
Aralık 2023 tarihli aktüel bilimsel bilgilere nazaran mevzunun ayrıntılarını açıklayan Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, “Kronik diş eti hastalıkları ve enfekte diş kökleri, bedende daima bir inflamasyon kaynağı oluşturur. Bu durum, bağışıklık sisteminin çok reaksiyon vermesine ve pro-inflamatuar sitokinlerin artışına sebep olur. İşte tam da bu noktada sorun büyüyor. Zira bu sitokinler kan dolanımı yoluyla beyne ulaştığında nöroinflamasyonu tetikleyerek serotonin ve dopamin üzere memnunluk hormonlarının üretimini baskılar. Sonuç olarak, yapılan bilimsel çalışmalar periodontal hastalığı olan bireylerde depresyon riskinin iki kat arttığını, ayrıyeten anksiyete riskinin yükseldiğini gösteriyor” dedi.
“SADECE BİYOLOJİK DEĞİL, TOPLUMSAL VE RUHSAL TESİRLERİ DE BÜYÜK”
Ağız, diş, dişeti, çene ve çene kemik bölgesindeki kronik ağrının beyinde nasıl bir gerilim düzeneğini tetiklediğini anlatan Özkan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Diş ağrısı çeken bir hastayı düşünelim. Uyuyamıyor, yemek yerken zorlanıyor, hatta günlük konuşmaları bile ağrılı hale gelebiliyor. Günlerce, tahminen de aylarca süren bu rahatsızlık, kortizol düzeylerini artırarak gerilim cevabını daima faal hale getiriyor. Beyin, bu daima gerilim yükü altında anksiyeteye daha yatkın hale geliyor. Birebir vakitte, diş ağrısı nedeniyle uyku kalitesi bozulduğunda, depresyon riski de artıyor. Araştırmalara nazaran, periodontal ağrısı olan bireylerde depresyon belirtileri, sağlıklı bireylere nazaran yüzde 70 oranında daha yaygın görülüyor. Ağız ve diş enfeksiyonların yalnızca biyolojik değil, toplumsal ve ruhsal tesirleri de büyük.
Diş enfeksiyonları ağzı çok taraflı tehdit ediyor. Diş enfeksiyonu akabinde gelişen makûs ağız kokusu, diş kaybı, diş eti çekilmeleri ve çene kemik erimesi üzere sorunlar kişinin özgüvenini direkt etkileyebiliyor. Bu durumun bilhassa genç yetişkinler üzerinde önemli bir ruhsal baskı oluşturuyor. Diş eksiklikleri, besbelli diş eti hastalıkları ya da çene kemik erimesi olan bireyler, vakitle gülümsemekten kaçınmaya, toplumsal ortamlarda daha az konuşmaya başlar. Bu durum, toplumsal izolasyonu ve içe kapanıklığı tetikleyerek depresyon ve anksiyete riskini yükseltir. Bilhassa genç hastalarımızda, estetik dertlerin da devreye girmesiyle bu ruhsal tesirler çok daha derinleşebiliyor. Datalar ne söylüyor? Yapılan bir çalışmaya nazaran, diş kaybı olan bireylerde depresyon riski yüzde 30 daha yüksek.”
AĞIZ SIHHATİNİN BEYİN HUDUT SİSTEMİNE TESİRİ
Birkan Özkan, ağız, diş ve diş eti ya da çene kemik enfeksiyonlarının alzaymır üzere hastalıklarla olan irtibatına da dikkat çekti.
Özkan, “Ağızda ve dişte uzun periyodik iltihap varlığı, beyinde beta-amiloid plaklarının oluşumunu tetikleyebilir. Bu plaklar, alzheimer üzere bilişsel hastalıkların gelişiminde kritik bir rol oynuyor. Yani ağız ve diş sıhhatine gereken itinası göstermemek, ilerleyen yaşlarda sırf ruhsal değil, nörolojik problemlere da taban hazırlayabilir. Pekala, bu süreci bilakis çevirmek mümkün mü? Entegre tedavi yaklaşımı, diş doktorları ve psikiyatristlerin iş birliği yapması, hem ağız ve diş sıhhatini hem de mental sıhhati güzelleştirebilir. Nizamlı diş tabibi denetimleri, ağız ve diş enfeksiyonlarının erken teşhis edilerek sistemik tesirleri önlenebilir. Diş hekimliği tedavisi, ağız ve diş enfeksiyonlarının, antibiyotik kullanımının diş doktoru denetiminde şuurlu yapılması gerekir. Ayrıyeten ağız ve diş enfeksiyonlarının tahlilinin muntazam yapılan diş tedavileriyle çözülebilir. Anti-inflamatuar beslenme, omega-3 ve antioksidan açısından güçlü bir diyet, ağız sıhhatini ve beyin işlevlerini destekleyebilir. Ağız hijyenine dikkat, günde en az iki defa olmakla birlikte her öğün sonrası diş fırçalamak, diş ipi kullanmak, ruhsal sıhhatinizi da olumlu etkileyebilir” sözlerini kullandı.
“NÖROLOJİK HASTALIKLARA YOL AÇABİLECEK KADAR ÖNEMLİ SONUÇLARA SEBEP OLABİLİR”
Ağız ve diş sıhhatinin sadece estetik bir gülümsemeden ibaret olmadığının altını çizen Prof. Dr. Özkan, “Sağlıklı dişler, diş etleri ve çene kemik sıhhati vücudumuzun ve zihnimizin istikrarını koruyan hayati ögelerden biridir. Araştırmalar açıkça gösteriyor ki, ihmal edilen ağız hijyeni ve tedavi edilmeyen ağız ve diş enfeksiyonları, diş kayıplarına, diş eti enfeksiyonlarına, diş eti çekilmesine, çene kemik erimesine yol açmasının ötesinde depresyon, anksiyete ve hatta nörolojik hastalıklara yol açabilecek kadar önemli sonuçlara sebep olabilir” dedi.
