Uzmanı açıkladı: Pandemi döneminde artan intiharların en büyük etmeni dijital kumar
Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Kısmında Prof. Dr. Mehmet Ak danışmanlığında Dr. Melike Kazan tarafından yürütülen tez çalışması sonucunda değişik ve kıymetli bilgiler ortaya konuldu. Pandemi devri ile pandemi öncesindeki intihar hadiselerini demografik özellikler, intihar nedenleri ve alakalı faktörler açısından karşılaştırmayı ve pandeminin intihar oranları üzerindeki tesirlerini değerlendirmeyi amaçlayan araştırmada ruhsal otopsi usulü kullanıldı. 11 Mart 2018 – 11 Mart 2022 tarihleri ortasında Konya’da gerçekleşen tamamlanmış intihar olaylarının dahil edildiği ve 11 Mart 2020 ve sonrası pandemi periyodu kabul edilen araştırmada, pandemi devrinde tamamlanmış intihar hadiselerinde manalı bir artış olduğu tespit edildi.
“2 YILLIK SÜREÇTE İNTİHAR SURATININ YÜZDE 25 ORANINDA ARTTIĞINI TESPİT ETTİK”
Yapılan araştırma ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler veren NEÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Kolundan Prof. Dr. Mehmet Ak, pandemi sürecindeki 2 yılı ve ondan evvelki 2 yılı tamamlanmış intiharlar açısından incelediklerini belirterek, “Tamamlanmış intihar dediğimiz, vefatla sonuçlandığı için bu bireyler hayatta olmadığından, onlara yönelik bilgi edinmek ve tahlil yapmak sahiden güç oluyor. Burada psikiyatrik istikametlerini ortaya koymak için ruhsal otopsi dediğimiz bir teknik kullanıyoruz. Ruhsal otopside bireylerin sıhhat kayıtları, hayattaki yakınlarıyla görüşmeler, isimli evraklarının incelenmesi üzere zahmetli bir sürecin sonucunda elde edilen bilgileri tahlil ederek sonuçları raporluyoruz. Pandemi devrinde farklı sonuçlar çıktı. Sahiden, o iki yıllık süreçte intihar suratının yüzde 25 oranında arttığını tespit ettik. Konya örnekleminde elde ettiğimiz bu datayı Türkiye geneline de yaygınlaştırabileceğimizi düşünüyorum. İntihar açısından nedenselliğe baktığımızda farklı bir bilgi ortaya çıktı. Psikiyatrik bozukluklar genel olarak artış gösterdi, lakin dijital kumar bağımlılığının bu devirde çok fazla olduğu, bunun ekonomik manada bir zorlanmaya yol açtığı ve sonucunda intiharların gerçekleştiği çalışmamızda gözler önüne serildi. Hatta bir kaybın yakını bize, ’ne olur, şu kumar illetine bir tahlil bulun, bununla ilgili önlem alın’ formunda bir serzenişte bulundu” dedi.
“PANDEMİ PERİYODU PSİKİYATRİK YARDIM ALMALARINI DA ZORLAŞTIRDI”
Pandemi devrindeki meskende kalma, izolasyon ve kısıtlama önlemlerinin, ister istemez bireylerin psikiyatrik yardım almalarını da zorlaştırdığını belirten Prof. Dr. Mehmet Ak, “Psikiyatrik hastalıkların oranı arttığı halde psikiyatrik yardım almayla ilgili müracaatlar, o dönemki kaideler nedeniyle gerçekleşmedi ve hastalar kendi hastalıklarıyla ilgili bir kıymetlendirme ve tedavi sürecine maalesef giremediler. Bunun sonucunda da psikiyatrik hastalıkların en korkutucu yanı olan intihar davranışı oranında bir artış ortaya çıktığı görülüyor. Bu hastalıklar içerisinde bağımlılıklar kısmının besbelli biçimde arttığı görülüyor. Alkol ve husus bağımlılığı kısmıyla ilgili berbata kullanımıyla ilgili bir artış olduğu üzere dijital kumar başta olmak üzere kumar oynama davranışıyla ilgili de bariz bir bozulma olduğu ortaya çıktı. Beşerler meskende çalıştıkları, tertipli mesai olmadığı için uyku sistemleri bozuldu. Dijitalleşmenin bu süreçte tahminen yararlı istikametlerini gördük; bilhassa eğitim manasında uzaktan eğitim büyük katkı sağladı fakat hem gençlerin hem yetişkinlerin hem de çocukların ekran ve internetle temasları arttı. Ve oradaki tuzakların bir kesimi olarak, tahminen o periyodun ekonomik manadaki zorlukları da eklenince, kumarla tanışıklık daha fazla oldu pandemi devrinde. Küçük yararlarla başlayan o tuzak zincirinde ödenemeyecek kadar büyük ziyanlar oluşması insanlardaki çökkünlük ile depresyonu artırarak maalesef intihar davranışına yol açtı üzere görünüyor” halinde konuştu.
“ÜNİVERSİTE MEZUNLARI DAHA YÜKSEK BİR ORANA SAHİP”
Kumarla alakalı sorunun orta yaşlarda daha fazla görüldüğünü tabir eden Prof. Dr. Mehmet Ak, “Zaten intihar oranı da olağanda öbür çalışmalardan farklı olarak bu araştırmada daha fazla çıktı. Bilhassa eğitim düzeyi manasında pandemi öncesinde mesela üniversite mezunlarının intihar oranı bu kadar yüksek değilken, pandemide üniversite mezunları intihar eden küme içerisinde daha yüksek bir orana sahip. Bu, tahminen pandeminin getirdiği ümitsizliği daha fazla yaşamış olabilirler. Farkındalığı daha yüksek olunca geleceğe yönelik olumsuz senaryolar yazma ihtimali ya da var olan iş tertiplerinin bozulması onları daha fazla etkiledi. Üniversite mezunlarının nizamlı iş hayatının ortadan kalkması, ekstra etkilemiş olabilir” tabirlerini kullandı.
“İNSANLAR BONUSLARA VE ÇIKARLARA ÇOK ÇARÇABUK KANABİLİYOR”
Kumar üzere davranışların en çok ortaya çıkma nedeninin doğal bir reklam üzere görünen arkadaş teklifleri olduğunu belirten Mehmet Ak, “Bir oyun üzere başlanıyor ve bu sistemlerde yüklü olarak başlangıçta insanlara küçük karlar sunuluyor. Hatta ’hesabınıza ekstra bonuslar yüklendi’ üzere teşvik edici uygulamaları var. O arkadaş etkileşimi içinde beşerler bu bonuslara ve çıkarlara çok çarçabuk kanabiliyor. Lakin sonra bunun denetimden çıkabileceğinin farkında değil. Nasıl ki uyuşturucu içtiği vakit beşerler beyninde dopamin salgılanıyor ve bu hazzı tekrar deneyimlemek için tekrarladıklarından bağımlı oluyorlar, kumarda da birebir sistem var. İnsanın beyninde o kazanma heyecanı, uğraşıyla salgılanan hususlar aslında biyolojik süreci tetiklemiş oluyor. Ve bir bakıyorsunuz, para kaybettiği halde oynamaya devam ediyor. Doğal ki öteki motivasyon kaybı güya kumarla telafi etme üzere yanlış bir motivasyon, halbuki şimdiye kadar hiç kimse kumar kaybını kumarla telafi edememiştir. Zira bu bir bağımlılık. Karını bir yerde durdurabilen bir kumarbaz görmedim. Kesinlikle karı ne kadar çok olursa olsun onu tekrar kumara yatırmıştır ve o kısır döngüden çıkamamıştır” diye konuştu.
