Zorunlu eğitimin son 4 yılının yani lise periyodunun “zorunlu” olmaktan çıkarılması bir müddettir tartışılıyor. Milli Eğitim Bakanlığı cephesinde “ara eleman” istihdamı sorunun çözülmesi için bunun gerekli olduğunu düşünenler bulunurken, eğitimciler lisenin zarurî eğitimden çıkarılmasının çocuk personelliği ve kız çocuklarının eğitim dışına itilmesi riskini artıracağını söylüyor. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Ekber Şahin, “Lise eğitimi mecburî eğitim kapsamından çıkarılarak ‘hayatın reddedilmişleri’ eğitim sistemi dışına itilmek istenmektedir. Bu halde memleketler arası karşılaştırma imtihanlarında başarılı ve eğitimde niteliği artırmış görünmek amaçlanmaktadır” dedi.

Zorunlu eğitimin, eğitim hakkına ulaşmada değerli bir fonksiyona sahip olduğunu vurgulayan Prof. Şahin, şöyle devam etti:

“Lise eğitiminin zarurî eğitim kapsamında tutulup tutulamayacağını tartışmak yerine herkese lise seviyesinde nitelikli bir eğitimin neden verilemediğinin tartışılması gerekir. Ayrıyeten liselerdeki disiplin sorunları tekrar ‘hayatın reddedilmişlerini’ sistem dışına iterek çözülmeye çalışılmaktadır. Lise eğitimini zarurî eğitim dışında tutma niyeti siyasal münasebetlere de sahiptir. Bugün her türlü şiddete, orantısız güce, insan haklarına ve hukuka ters uygulamalara karşın anayasal haklarına ve geleceğine sahip çıkmaya çalışan, demokratik ve barışçıl şov hakkını kullanan öğrencilerimiz lise eğitimi almış ya da almakta olan öğrencilerdir. Liseli, üniversiteli öğrencilerin hak arayışında olmaları şaşırtan değildir. Ezenler hiçbir vakit ezilenlerin bilhassa eğitim yoluyla özgürleşmesini istemezler. Her bireyin kesinlikle nitelikli bir lise eğitimine devamı sağlanmalı, üniversiteye erişim yolu açık tutulmalıdır. Lise eğitimini mecburî eğitim kapsamından çıkarma niyeti ekonomik münasebetler de içermektedir. Yönetenler, lise eğitimini zarurî eğitimin dışında tutmayı bir tasarruf önlemi olarak görmekte, kısa yoldan eğitimin maliyetinin düşürmeyi hedeflemektedirler. Liseye devamın mecburî olmaktan çıkarılmasıyla sermaye etrafları için ucuz işgücü yaratılacak ve üretimin maliyeti düşürülecektir.”

NASIL OLMALI?

Araştırma sonuçlarının, ilkokula başlama yaşının 72 aydan evvel olmaması gerektiğini gösterdiğini belirten Şahin, “Bu nedenle mecburî eğitimin yapısı en az bir yıl periyodik okul öncesi eğitim, 6 yıl vadeli ilkokul, farklı bir çeşit barındırmayan 3 yıl periyodik ortaokul ve 3 yıl vadeli cins çeşitliliği azaltılmış liselerden oluşmalıdır” diye konuştu.

ÖZGÜR VE EŞİT BİR TOPLUM İÇİN

Çağdaş Hayatı Destekleme Derneği (ÇYDD) Genel Lideri Prof. Dr. Ayşe Yüksel de “‘Lise eğitimi zarurî olmalı mı’ sorusu sadece pedagojik değil, tıpkı vakitte sosyolojik, ekonomik ve ideolojik bir sorudur. Bu devri tüm gençler için erişilebilir ve mecburî kılmak; toplumsal eşitlik açısından fırsatları istikrarlar, ekonomik kalkınma için nitelikli insan kaynağı oluşturur, kültürel dönüşüm ve demokratik şuur açısından katkı sağlar” dedi.

Özellikle dijital çağın süratle dönüştürdüğü işgücü yapısında, sırf temel eğitimle yetinmenin bireyi ve toplumu geri bırakma riskini taşıdığını vurgulayan Prof. Yüksel, şunları söyledi:

“Atatürk’ün eğitim ihtilalleri, bireyin düşünsel özgürlüğünü temel alır. Bu nedenle lise seviyesinde eğitimin herkes için ulaşılabilir ve teşvik edilen bir yapıda olması, onun vizyonunun doğal bir devamıdır.

Lise eğitimi, bilhassa kız çocukları için erken yaşta evlilik, istismar ve yoksulluğun zincirini kırmanın birinci adımıdır. Bugün Türkiye’de lise eğitimi fiilen yaygınlaşmış olsa da hâlâ ekonomik, toplumsal ya da kültürel mahzurlar nedeniyle binlerce genç bu hakkı kullanamıyor. Zarurî lise eğitimi; sırf bir yasal düzenleme değil, toplumsal bir irade beyanı manasına gelir. Lise eğitimi mecburî olmalı; zira çağdaş, özgür ve eşit bir toplumun temeli fakat bu halde atılabilir.”